Franz Cumont’s Syrian Tour. A Belgian Archaeologist in the Ottoman Empire

Résumé En Fr Nl

Franz Cumont’s Syrian Tour. A Belgian Archaeologist in the Ottoman Empire. This paper highlights the Western scientific traveller as an intermediary between Orient and Occident around the turn of the nineteenth century by presenting a case study on the Belgian archaeologist and historian of religions, Franz Cumont (1868-1947), and the dossier of the journey he undertook in Northern Syria, May 1907. After a discussion of this classicist’s relation to the Orient, I give an account of Cumont’s Syrian tour, based on three different writing contexts : the academic output of the expedition in Northern Syria, Cumont’s private travel notes, and both his active and passive correspondence. Still focusing on the case of Franz Cumont and the dossier of his archaeological journey in 1907, in a third and fourth section I examine two ways in which the Orient was brought to the Occident by the scientific traveller. Firstly, by the acquisition and transfer of archaeological material from the Orient to the Occident, providing Western institutions with Eastern artefacts. Secondly, by the transfer of ideas and images : how did the Occidental scientific traveller, the archaeologist, convey his experiences with the “ real” Orient to the European readership ? I will disclose how Franz Cumont expressed his evaluation of the ancient Orient, which he studied, and the contemporary Orient, which he experienced during his travels.

Le tour syrien de Franz Cumont. Un archéologue belge dans l’Empire Ottoman. Cet article traite du rôle du voyageur scientifique occidentale comme intermédiaire entre Orient et Occident au début du XXe siècle, en présentant une étude sur l’historien des religions et archéologue belge, Franz Cumont (1868-1947), plus particulièrement sur le dossier documentaire relatif à son voyage en Syrie du Nord, entrepris en mai 1907. Après une discussion portant sur la relation de ce philologue classique avec l’Orient, on propose un compte rendu du «tour syrien » entrepris par Cumont, envisageant trois contextes d’écriture différents : la production scientifique de l’expédition, les carnets de voyage privés et la correspondance active et passive. Toujours en se concentrant sur le cas de Franz Cumont et sur le dossier de son voyage archéologique en 1907, dans une troisième et quatrième section, on examine deux manières dont l’Orient a été importé en Occident par le voyageur scientifique par l’acquisition et le transfert de matériel archéologique de l’Orient vers l’Occident, et en fournissant aux institutions occidentales des artefacts orientaux. Ensuite, on considère le transfert des idées et des images : comment le voyageur occidental scientifique, l’archéologue, exprime-t-il ses expériences avec l’Orient «réel » au public européen ? On examine enfin la manière dont Franz Cumont a exprimé une appréciation sur l’Orient ancien, qu’il a étudié, et sur l’Orient contemporain, dont il a fait l’expérience lors de ses voyages.

Franz Cumonts Syrische reis. Een Belgisch archeoloog in het Ottomaanse rijk. Dit artikel belicht de rol van de wetenschappelijk reiziger als een tussenpersoon tussen de Oriënt en de Occident in het begin van de 20e eeuw, en dit vanuit een studie over de Belgische archeoloog en godsdiensthistoricus Franz Cumont (1868-1947) en het dossier van zijn reis in Noord-Syrië, ondernomen in mei 1907. Na een discussie van de relatie van deze klassieke filoloog met de Oriënt, geef ik een verslag van Cumonts rondreis in Syrië, op basis van drie verschillende schrijfcontexten : de wetenschappelijke productie die uit de expeditie is gevolgd, Cumonts private reisdagboeken en zowel passieve als actieve correspondentie. Steeds vanuit deze casus, onderzoek ik in een derde en vierde sectie twee manieren waarop de Oriënt naar de Occident werd gebracht door de wetenschappelijk reiziger. Eerst bespreek ik de verwerving van oosters archeologisch materiaal en de overdracht hiervan naar westerse instituten. Vervolgens bekijk ik de overdracht van ideeën en beelden : hoe uitte de wetenschappelijk reiziger, de archeoloog, zijn ervaringen met de «echte » Orient tegenover zijn Europese lezerspubliek ? Ik zal nagaan hoe Franz Cumont zijn evaluatie van de antieke Oriënt, die hij bestudeerde, en van de moderne Oriënt, die hij tijdens zijn reis ervaarde, onder woorden heeft gebracht.