Une famille d'ébénistes lillois du XVIIe siècle

Résumé En Fr Nl

Sometimes a single document is enough to upset theories looking firmly established up to then. That is the case with a lawyer's minute of 1666, in which the masters of Saint-Maurice Chapel of the Departed in Lille are ordering an altar table from the Lille cabinet-maker Charles Pottier. It is to be made of ebony and red turtle shell, with veneered hanging fruit, horns of plenty, cherubs and a gilded copper Death's head. In other words, it is similar to numerous other tables, shrines, Cross pedestals, generously attributed to Antwerp craftsmen. Researches triggered by this document, on the Pottiers, woodworkers from father to son, bring evidence of their fecundity and fame. A thorough study of the forms, ornaments, stamp-marks when silver elements were added, will undoubtedly allow us to understand the respective shares of Lille and of its rival Antwerp in the production of that precious and fragile marquetry.

Il arrive qu'un seul document bouleverse des théories qui paraissaient jusqu'alors solides. Tel est le cas d'une minute notariale de 1666 : les maîtres de la chapelle des Trépassés de Saint-Maurice de Lille y commandent une table d'autel à l'ébéniste lillois Charles Pottier. Celle-ci sera d'ébène et d'écaillé rouge de tortue, sera plaquée de fruits pendants, cornes d'abondance, chérubins et tête de mort de cuivre doré. En un mot, elle sera semblable à d'autres tables, tabernacles, pieds de Christ, attribués si généreusement aux ateliers anversois. Les recherches menées à partir de ce document, sur les Pottier, travaillant le bois de père en fils, prouvent pourtant leur fécondité et leur renommée. Une étude artistique plus approfondie (formes, ornements, poinçons lorsqu'il y a plaquage d'éléments d'argent) permettra sans doute de faire la part de Lille et de sa rivale anversoise dans la production de ces précieuses et fragiles marqueteries.

Het gebeurt dat er een dokument opduikt dat tot dan toe stevig lijkende theorieën op losse schroe- ven zet. Uit een notariale minuut van 1666 blijkt dat de kapelmeesters van de Allerzielenkapel in Saint-Maurice in Rijsel bij de Rijselse meubelmaker Charles Pottier een altaartafel bestelden. De altaartafel zal in mahonie zijn, ingelegd met rode schilpadschelp en versierd met fruitslingers, hoor- nen van overvloed, engelhoofdjes en doodshoofden in verguld koper. Het stuk lijkt dus heel sterk op de andere altaartafels, tabernakels en kruisbeeldsokkels die zo gui aan de Antwerpse ateliers toe- geschreven worden. Dit dokument is het uitgangspunt van een onderzoek over de Pottiers, meubelmakers van vader op zoon, die een rijke productie en een goede naam hadden. Een meer diep- gaande kunsthistorische studie (vormen, ornamenten, stempels als er zilveren versieringen zijn) zal waarschijnlijk toelaten de Rijselse productie van de Antwerpse te onderschieden.