À propos du système monétaire éginétique : Mise en perspective des systèmes monétaires grecs

Résumé Fr En El

Les particularités du système monétaire éginétique, largement utilisé en Grèce, notamment dans le Péloponnèse, aux époques archaïque et classique, sont examinées dans la perspective plus large des origines et de la naissance des systèmes monétaires. Le lien rétabli entre les grandeurs monétaires grecques et leurs ancêtres homonymes, des étalons de valeur pesés en bronze, fer et argent, permet, d’une part, de reconstituer les mécanismes de formation, autour de la mine de 435 g, de systèmes de grandeurs en argent préfigurant les systèmes monétaires et, d’autre part, de comprendre que ces derniers fonctionnaient et évoluaient essentiellement sur la base d’un jeu de rapports entre l’argent et le bronze. Les problèmes de concordances et de divergences entre systèmes monétaires, entre l’éginétique et l’attique notamment, sont réétudiés sous cet éclairage, révélant le rôle central et unificateur d’un chalque en bronze partout identique.

The distinctive features of the Aeginetic monetary system, widely used in Greece, especially in the Peloponnese, during the Archaic and Classical periods, are examined in the wider perspective of the origins and birth of monetary systems. The rediscovered link between Greek monetary units and their homonymous predecessors makes it possible to reconstitute how premonetary standards of value weighed in bronze, iron and silver were converted into silver masses following a mina of 435 g, then into monetary units, and to understand the functioning and development of monetary systems primarily on the basis of silver-bronze ratios. Concordance and divergence problems between monetary systems, between the Attic and the Aeginetic systems particularly, are re-examined through this lens, revealing the key-role of the bronze chalkous as a unifying element.

Οι ιδιαιτερότητες του αιγινητικού νομισματικού συστήματος, που χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα στην Ελλάδα, κυρίως στην Πελοπόννησο, κατά τους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους, εξετάζονται από την ευρύτερη άποψη της προέλευσης και της γέννησης των νομισματικών συστημάτων. Η καθιερωμένη σχέση μεταξύ των ελληνικών νομισματικών αξιών και των ομώνυμων παλαιότερων συστημάτων, των μονάδων συγκεκριμένου βάρους σε χαλκό, σίδηρο και άργυρο, επιτρέπει, αφενός την ανάκτηση των μηχανισμών διαμόρφωσης της μνας των 435 γρ., των συστημάτων των αξιών αργύρου προαναγγέλλοντας τα νομισματικά συστήματα και, αφετέρου, την κατανόηση ότι αυτά τα τελευταία λειτουργούσαν και εξελίσσονταν κυρίως στη βάση ενός παιχνιδιού σχέσεων μεταξύ αργύρου και χαλκού. Κάτω από αυτό το πρίσμα επανεξετάζονται τα προβλήματα αντιστοιχιών και διαφοροποιήσεων μεταξύ των νομισματικών συστημάτων, κυρίως μεταξύ του αιγινητικού και του αττικού, και αποκαλύπτεται ο κεντρικός και ενοποιητικός ρόλος του χαλκοῦ παντού ταυτόσημου.