« Je m’appelle Ève » : écriture féminine et réécriture de la Bible dans Beauté superflue de Nasia Dionysiou

Résumé Fr En El

 : Nasia Dionysiou est une jeune auteure chypriote de grande qualité. Son premier recueil, Beauté superflue (2017), dont on propose une anthologie en traduction, a obtenu le Prix national de la nouvelle de Chypre. Le présent article se propose une lecture attentive de Beauté superflue dans une démarche résolument comparatiste. Nous nous intéresserons, plus particulièrement, à la manière dont l’auteure offre une réécriture subversive – voire féminine et féministe – de la Bible, en tissant des liens avec un réseau intertextuel, tout particulièrement avec l’œuvre de Milan Kundera, qui donne lieu à des convergences et des associations d’idées riches et productives. On se focalisera sur la façon dont cette relecture de la Bible va de pair avec une conceptualisation de l’écriture qui puise dans l’expérience corporelle féminine, directement tributaire du concept célèbre d’écriture féminine d’Hélène Cixous, actualisant ainsi la défiance critique envers l’autorité qui fut celle de la théorie française des années 1970. En revisitant le récit biblique, qui fonde les valeurs et les prémisses rationnelles de la civilisation occidentale, Dionysiou, à l’instar de Cixous, désubjective l’origine du Logos, tout en explorant le potentiel créatif inépuisable du féminin, à la recherche d’une vérité par définition inconcevable et conceptuellement pléthorique autour de l’existence.

: Nasia Dionysiou is a remarkable young Cypriot writer. Her first short-story collection, Superfluous Beauty (2017), has won the National Short-Story Prize (Cyprus). This article offers a close reading of Superfluous Beauty through a comparativist lens. In particular, it examines the way in which the author offers a subversive—feminine and feminist—re-writing of the Bible, by forging an intertextual network which allows a rich and productive interaction and convergences, especially with the work of dissident writer Milan Kundera. The article focuses on the ways in which this reading of the Bible is accompanied by a conceptualization of writing which draws from the corporeal experience of the female, directly linked to Hélène Cixous foremost concept of écriture féminine, actualizing thus a critical distrust towards authority as formulated by French theory in the 1970s. In revisiting the Bible, which founds the values and the rational premises of the Western civilization, Dionysiou, like Cixous, de-subjectifies the origins of Logos, by exploring the inexhaustible creative potential of the female, in quest of a truth about existence which remains plethoric and inconceivable by definition.

Περίληψη : Η Νάσια Διονυσίου είναι μια αξιόλογη νεαρή Κύπρια συγγραφέας. Η πρώτη της συλλογή διηγημάτων Περιττή ομορφιά (To Ροδακιό: Αθήνα, 2017), της οποίας παρουσιάζουμε εδώ παραρτηματικά μια ανθολογία σε μετάφραση, βραβεύτηκε με το κρατικό βραβείο λογοτεχνίας της Κύπρου στην κατηγορία διήγημα/νουβέλα. Η παρούσα μελέτη προσφέρει μια εκ του σύνεγγυς ανάγνωση της Περιττής ομορφιάς, υιοθετώντας ένα κατεξοχήν συγκριτολογικό κριτικό πλαίσιο. Εξετάζει ειδικότερα τον τρόπο με τον οποίο η συγγραφέας προσφέρει έναν ανατρεπτικό –θηλυκό και φεμινιστικό– μετασχηματισμό της βιβλικής αφήγησης, υφαίνοντας δεσμούς με ένα ευρύ διακειμενικό δίκτυο που επιτρέπει ενδιαφέρουσες και παραγωγικές αντιστοιχίες και συγκλίσεις, ειδικά με το έργο του συγγραφέα Μίλαν Κούντερα. To άρθρο εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο αυτή η επανανάγνωση της Βίβλου συνοδεύεται από μια εννοιολόγηση της γραφής η οποία ερείδεται στη θηλυκή σωματική εμπειρία, επικαιροποιώντας έτσι την κριτική αμφισβήτηση της εξουσίας που εισήγαγε η γαλλική θεωρία της δεκαετίας του 1970. Επανεγγράφοντας τη βιβλική αφήγηση, η οποία είναι ιδρυτική των ορθολογιστικών θεμελίων του δυτικού πολιτισμού, η Διονυσίου, όπως και η Cixous, απο-υποκειμενοποιεί τις απαρχές του Λόγου, διερευνώντας το ανεξάντλητο δημιουργικό δυναμικό του θηλυκού, σε αναζήτηση μιας εξ ορισμού ασύλληπτης και εννοιολογικά πληθωρικής αλήθειας γύρω από την ύπαρξη.