Rośliny w pędzie. Darwina myślenie o granicy roślina – zwierzę

Résumé Pl En

W artykule zostaje przeanalizowana konceptualizacja granicy zwierzę – roślina w dziełach botanicznych Karola Darwina. Dwa wątki wydają się szczególnie istotne ze względu na problemy podejmowane w zakresie namysłu posthumanistycznego oraz critical plant studies: wyraźnie formułowana przez przyrodnika chęć wykazania u roślin zachowań zwierzęcych oraz ukazywanie skomplikowanych sieci powiązań między światem roślinnym i zwierzęcym. Jednocześnie narracja Darwinowska wskazuje na status człowieka w świecie natury oraz ograniczenia perspektywy antropocentrycznej. Od Arystotelesa roślina postrzegana jest jako najniższa możliwa forma życia – niezdolna do ruchu, po prostu „trwająca”. Darwin przez swoje ustalenia podważa tę tradycję – każe zastanowić się nad istotą i kryteriami ustalonych podziałów i przemyśleć związki między rozmaitymi formami życia. To pozwala na lekturę jego pism przez posthumanistyczny namysł nad rozmaitymi konfiguracjami tego, co ludzkie i nie-ludzkie.

Schollenberger examines how the border between plants and animals is conceptualized in the botanical works of Charles Darwin. Two aspects emerge as particularly salient in the context of posthumanistic discourses as well as critical plant studies, namely Darwin’s stated intention to demonstrate animal behaviours in plants and the fact that he reveals complex networks between the worlds of plants and animals. At the same time, the Darwinian narrative indicates humankind’s status in the natural world and the limitations of an anthropocentric perspective. Ever since Aristoteles, plants have been perceived as the lowest possible life form, incapable of movement, simply ‘living on’. Darwin subverts this tradition by asking us to rethink the essence and criteria behind those divisions and the relationship between different forms of life. This allows us to read his works through a posthumanist perspective on different configurations of what is human and non-human.