Katalog der französischen Siegel des Prämonstratenserordens (12.- Anfang des 16.Jhs) Catalogue of french seals of the Premonstratensian Order (12th-early 16th Century) Sceaux français de l’ordre de Prémontré (XIIe-début XVIe siècle): Etude et catalogue Catalogus der Franse zegels van de orde van Prémontré (XIIde - begin XVIde eeuw) De En Fr Nl

Fiche du document

Date

2021

Périmètre
Langue
Identifiants
Collection

Archives ouvertes



Citer ce document

Arnaud Baudin et al., « Sceaux français de l’ordre de Prémontré (XIIe-début XVIe siècle): Etude et catalogue », HAL-SHS : histoire, ID : 10670/1.qxmpko


Métriques


Partage / Export

Résumé De En Fr Nl

Wie es bei allen religiösen Einrichtungen, die aus der gregorianischen Reform hervorgegangen sind, der Fall ist, hat auch der 1121 von Norbert von Xanten gegründete Prämonstratenserorden das Siegel in den Ordensgemeinschaften zunehmend angewendet. Schon um 1140 benützen die Prämonstratenserabteien je nachdem ein gemeinsames Siegel oder ein Konventsiegel in Verbindung mit einem Abtsiegel für die Bestätigung von Urkunden des Alltagslebens (Rechtsstreit, Prozessschlichtung, Kauf und Tausch, Verzicht auf Rechte, Gebetsgemeinschaften, usw.) und gehen dabei höchst pragmatisch vor. Im Gegensatz zu dem Zisterzienserorden, der den Gebrauch des Siegels und sogar Form und Ikonographie der Matrize genau festlegt, regelt der Prämonstratenserorden dies in seinen Verordnungen erst ab dem zweiten Drittel des 13. Jhs . Deshalb lässt sich in der Praxis bis zu einer Bulle von Gregor IX. im Jahre 1232 eine erstaunliche Vielfalt feststellen.Dieses Sammelwerk ist das Ergebnis von Nachforschungen in französischen und belgischen Archiven. Es umfasst etwa 360 Siegel (Generalkapitel, Abteien, Äbte und Würdenträger) zwischen dem 12. Jh. und dem Anfang des 16. Jhs. von 73 Abteien aus dem Gebiet des heutigen Frankreichs. Dabei handelt es sich um eine gemeinsame Herausgabe des Centre d’études et de recherches prémontrées (CERP) und der Société française d’héraldique et de sigillographie (SFHS) anlässlich des 900jährigen Jubiläums der Gründung der Abtei von Prémontré. Dieses Werk soll eine Hilfe sein für weitere Forschungen über die Geschichte des Klostersiegels und zugleich ein Buch mit Abbildungen zur Entdeckung der Siegelkunde bei diesem immer noch lebendigen Orden von Regularkanonikern.

Like all the religious institutions resulting from the Gregorian reform, the Premonstratensian order founded in 1121 by Norbert of Xanten accompanied the development of the use of seals in monastic circles. From the 1140s onwards, according to a process marked by the greatest pragmatism, the Premonstratensian abbeys adopted, depending on the case, a common seal or a conventual seal coupled with an abbatial seal for the validation of everyday acts (disputes and settlements of lawsuits, acquisitions and exchanges, abandonment of rights, prayer communities, etc.). Unlike the Cîteaux Order, which strictly controlled the use of the seals, even to the point of defining the form and iconography of the matrix, the Premonstratensian Order did not regulate this practice in its statutes until the second third of the 13th century. The greatest diversity was therefore observed in practice until a bull from Gregory IX in 1232.As a result of a survey of French and Belgian archives, this corpus brings together some 360 seals (general chapter, abbeys, abbots and dignitaries) documenting 73 abbeys of the Premonstratensian Order located within the geographical limits of present-day France between the 12th and early 16th centuries. Co-edited by the Centre d'études et de recherches prémontrées (CERP) and the Société française d'héraldique et de sigillographie (SFHS) on the occasion of the 9th centenary of the foundation of the Abbey of Prémontré, this work is intended to be both a working tool for new research on the history of the monastic seals and a book of images and discovery of the sigillography of this still alive order of Canons Regular.

À l’image de l’ensemble des institutions religieuses issues de la réforme grégorienne, l’ordre de Prémontré fondé en 1121 par Norbert de Xanten accompagne l’essor de l’usage du sceau dans les milieux monastiques. Dès les années 1140, selon un processus empreint du plus grand pragmatisme, les abbayes prémontrées se dotent, selon les cas, d’un sceau commun ou d’un sceau conventuel doublé d’un sceau abbatial pour la validation des actes du quotidien (litiges et règlements de procès, acquisitions et échanges, abandons de droits, communautés de prière, etc.). Contrairement à l’ordre de Cîteaux, qui encadre strictement l’usage du sceau jusqu’à définir la forme et l’iconographie de la matrice, l’ordre de Prémontré ne réglemente pas cette pratique dans ses statuts avant le second tiers du XIIIe siècle. La plus grande diversité s’observe donc dans la pratique jusqu’à une bulle de Grégoire IX en 1232. Fruit d’une enquête auprès des services d’archives français et belges, ce corpus réunit quelque 360 sceaux (chapitre général, abbayes, abbés et dignitaires) documentant 73 abbayes de l’ordre de Prémontré situées à l’intérieur des limites géographiques de la France actuelle entre le XIIe et le début du XVIe siècle. Co-édité par le Centre d’études et de recherches prémontrées (C.E.R.P.) et la Société française d’héraldique et de sigillographie (S.F.H.S.) à l’occasion du 9e centenaire de la fondation de l’abbaye de Prémontré, cet ouvrage se veut tout à la fois un outil de travail pour de nouvelles recherches sur l’histoire du sceau monastique et un livre d’images et de découverte de la sigillographie de cet ordre de chanoines réguliers toujours vivant.

Zoals de meeste religieuze instellingen die uit de gregoriaanse hervorming ontsproten zijn draagt ook de orde van Prémontré, in 1121 gesticht door Norbertus van Gennep, bij tot de bloei van het gebruik van het zegel in monastieke middens. Vanaf de jaren 1140 maken de norbertijnenabdij op zeer pragmatische wijze gebruik van, naar gelang de omstandigheden, een gemeenschappelijk zegel of een conventszegel samen met een abtelijke zegel voor de validering van aktes uit het dagelijkse leven (geschillen en regeling van rechtszaken, verwervingen en ruil, afstanden van rechten, gebedsgemeenschappen, enz, etc.). Daar waar de cisterciënzer orde het gebruik van het zegel streng omkadert en zelfs de vorm en de iconografie van het malplaatje vastlegt, kennen de statuten van de norbertijner orde geen wetgeving hieromtrent voor het tweede derde van de 13de eeuw. Een grote verscheidenheid in het gebruik ervan is dus terug te vinden tot een bul van Gregorius IX in 1232.Dit corpus is het resultaat van onderzoek bij Franse en Belgische archiefdiensten en brengt zo’n 360 zegels bij elkaar (generaal kapittel, abdijen, abten en andere dignitarissen). Het betreft 73 abdijen van de orde van Prémontré binnen de geografische grenzen van het huidige Frankrijk voor de periode die gaat van de 12de tot het begin van de 16de eeuw. Het wordt uitgegeven door het Centre d’études et de recherches prémontrées (CERP) en de Société française d’héraldique et de sigillographie (SFHS) ter gelegenheid van het 9de eeuwfeest van de stichting van de abdij van Prémontré. Het werk wil tegelijk een werkinstrument zijn voor nieuwe onderzoeken rond de geschiedenis van het monastieke zegel en een prentboek waardoor men de zegelkunde kan ontdekken van deze levende orde van reguliere kanunniken.

document thumbnail

Par les mêmes auteurs

Exporter en