Un enjeu doctrinal entre jansénistes et anti-jansénistes : le Séminaire de Tournai à la charnière des XVIIe et XVIIIe siècles

Résumé En Fr Nl

A Doctrinal Issue between Jansenists and Anti-Jansenists : the Seminary of Tournai at the Turn of 17th-18th Centuries. Once he arrived in Tournai in 1671 Bishop Gilbert de Choiseul stimulated the development of Jansenism in his Seminary. For that purpose he placed partisans in key positions, including the presidency. His successor, François Caillebot de la Salle, continued this policy. However, at his death, Louis-Marcel de Coëtlogon reversed the trend : he entrusted the Jesuits with the Seminary and pushed the partisans of Jansenism aside. From then on, the partisans of both sides waged a real war through polemic publications. This period shows the importance of clerical education and Jansenism in episcopal politics at the turn of 17th-18th centuries.

L’évêque Gilbert de Choiseul, dès son arrivée à Tournai en 1671, entreprit de favoriser le développement du jansénisme dans son Séminaire. Pour cela, il plaça des partisans à des postes clés, dont la présidence. Son successeur, François Caillebot de la Salle, poursuivit dans la même ligne. Par contre, à son décès, Louis-Marcel de Coëtlogon renversa la tendance : il confia le Séminaire aux Jésuites et mit de côté les partisans du jansénisme. Dès lors, les partisans des deux camps vont se livrer une véritable guerre via diverses publications polémiques. Cet épisode témoigne de l’enjeu que constitua la formation cléricale et le jansénisme dans la politique épiscopale à la charnière entre les XVIIe et XVIIIe siècles.

Een leerstellige inzet tussen Jansenisten en anti Jansenisten : het Seminarie van Doornik bij de overgang van de 17e naar de 18e eeuw. Van bij zijn aankomst in Doornik in 1671 begon bisschop Gilbert de Choiseul de ontwikkeling van het Jansenisme in zijn Seminarie te bevorderen. Daarvoor plaatste hij voorstanders op sleutelposities, inclusief het voorzitterschap. Zijn opvolger, François Caillebot de la Salle, ging voort op dezelfde weg. Na diens overlijden, keerde Louis-Marcel de Coëtlogon de tendens echter om : hij vertrouwde het Seminarie aan de Jezuïeten toe en zette de voorstanders van het Jansenisme opzij. Bijgevolg ontketenden de aanhangers van beide kampen een ware oorlog via diverse polemische publicaties. Deze gebeurtenis bewijst het belang van de klerikale opleiding en van het Jansenisme in de bisschoppelijke politiek tijdens de overgang van de 17e naar de 18e eeuw.