Quelques réflexions à propos de l’étoffe luxueuse du despote de Thessalonique Andronic Paléologue, jadis conservée au monastère athonite de Vatopédi

Résumé Fr En El

 : le Despote de Thessalonique Andronic Paléologue (1408‑1423) fut un grand donateur des monastères du Mont Athos et surtout de Vatopédi, où l’on trouve encore plusieurs de ses dons. Parmi les objets qui lui appartenaient fut une précieuse étoffe (« tapis » ou « voile » ?) avec ses monogrammes. La pièce, brodée de fils d’or, est de nos jours perdue. Malgré cette perte, des dessins de l’étoffe de Fyodor Ivanovich Uspensky et de la Mission Sevastianov, ainsi que ses descriptions non détaillées, nous permettent de reconstruire son aspect réel. Dans notre article on a essayé, tant de restituer l’étoffe perdue, que de présenter son iconographie particulière, avec des motifs de caractère héraldique (aigle bicéphale, lions rampants) qui y étaient figurés.

: The Despot of Thessaloniki Andronikos Palaiologos (1408‑1423) was a great benefactor of the monasteries of Mount Athos and especially of Vatopedi, where we can still find many of his donations. Among the objects that belonged to him was a now lost precious golden-embroidered textile with its monograms. Despite this loss, designs of the textile by Fyodor Ivanovich Uspensky and the Mission Sevastianov, as well as its non‑detailed descriptions, permit us to reconstruct its real aspect. In this paper I tried to reconstruct the textile and also to present its particular iconography with heraldic motifs (double-headed eagle, rampant lions).

Περίληψη : Ο Δεσπότης Θεσσαλονίκης Ανδρόνικος Παλαιολόγος (1408‑1423) υπήρξε μέγας ευεργέτης των μονών του Αγίου Όρους και ιδιαίτερα της Μονής Βατοπεδίου, όπου βρίσκουμε ακόμη πολλά από τα δώρα του. Ανάμεσα στα έργα τέχνης που του ανήκαν, ήταν και ένα πολύτιμο, χαμένο στις μέρες μας, χρυσοκέντητο ύφασμα με τα μονογράμματά του. Παρά την απώλεια αυτή, τα σχέδια του Fyodor Ivanovich Uspensky και της αποστολής Sevastianov, όπως και οι μη λεπτομερείς περιγραφές του υφάσματος, μας επιτρέπουν τη γνώση της μορφής του. Στο άρθρο μας επιχειρήσαμε την αποκατάσταση της μορφής του υφάσματος, όπως και την παρουσίαση της ιδιαίτερης εικονογραφίας του, με μοτίβα εραλδικού χαρακτήρα (δικέφαλος αετός, όρθιοι λέοντες).