Représentations du rébétiko chez les élites intellectuelles de gauche entre la guerre civile et la dictature des colonels

Résumé Fr En El

Les représentations du rébétiko chez les élites intellectuelles de gauche entre la guerre civile et la dictature sont ambivalentes. Si quelques voix minoritaires mettent en avant l’intérêt musical du genre, la plupart des intellectuels de gauche s’attardent sur ses thématiques pour stigmatiser son manque de combativité, son fatalisme, son apologie de la drogue et de la pornographie, signes selon elles d’une appartenance au lumpenprolétariat ou aux forces réactionnaires. Cette vision, dominante dans les années 1940 à 1960, est néanmoins contestée par une partie des élites progressistes. Enfin, si le discours majoritaire des élites de gauche jusqu’à la junte stigmatise le rébétiko, les classes populaires l’adoptent massivement, sensibles à son inscription à une tradition de dissidence.

The representations of rebetiko among the intellectual elites of the left between the civil war and the dictatorship are ambivalent. Although certain minority voices highlighted the musical interest of the genre, the majority of leftist intellectuals dwelt on its themes in order to stigmatise its lack of combativeness, its fatalism, and its apology for drugs and pornography – all signs, according to them, of belonging to the lumpen-proletariat or to reactionary forces. This view, which was dominant from the forties to the sixties, is nonetheless challenged by certain progressive elites. Yet even though the greater part of leftist elite discourse up until the military coup condemned rebetiko, the popular classes adopted it en masse, sensitive to the fact that it belonged to a tradition of dissidence.

Οι αναπαραστάσεις του ρεμπέτικου στις ελίτ των αριστερών διανοουμένων μεταξύ του εμφυλίου πολέμου και της δικτατορίας χαρακτηρίζονται από αμφιθυμία. Εάν κάποιες μειοψηφικές φωνές προβάλλουν το μουσικό ενδιαφέρον του είδους, οι περισσότεροι αριστεροί διανοούμενοι εμμένουν στις θεματικές του, προκειμένου να τις στιγματίσουν για έλλειψη μαχητικότητας, μοιρολατρία, προάσπιση των ναρκωτικών και της πορνογραφίας, σημεία κατ’εκείνες της προσχώρησής του στο λούμπεν προλεταριάτο και στις δυνάμεις της αντίδρασης. Αυτή η θεώρηση, κυρίαρχη από το 1940 έως και το 1960, αμφισβητείται ωστόσο από τμήμα των προοδευτικών ελίτ. Τέλος, εάν ο κυρίαρχος λόγος των αριστερών ελίτ έως τη χούντα στιγματίζει το ρεμπέτικο, οι λαϊκές τάξεις το υιοθετούν μαζικά, ευαίσθητες στην εγγραφή του σε μια παράδοση αποστασίας.