Manger à Pâques en Grèce égéenne

Résumé Fr En El

Sont ici examinés les rapports entre cuisine rituelle de Pâques en Grèce contemporaine et représentations du genre, notamment à travers le mode traditionnel de résidence post-maritale, c’est-à-dire le lieu d’habitation du jeune couple. Ces trois matérialités, la nourriture, le corps et l’espace, font écho à l’idéologie du genre. En Grèce continentale traditionnelle, la résidence post-maritale est patri-virilocale et l’agneau pascal rôti à la broche constitue un moment de célébration des réseaux de parenté agnatique. En Grèce égéenne, en revanche, la résidence post-maritale est matri-uxorilocale. Le plat emblématique pascal des îles de la mer Égée, le chevreau farci, se révèle être lié aux symboles des âges des filles et des femmes, tout en étant foncièrement lié à l’espace produit par des pratiques de résidence. Cuisine et espace sont tous les deux évocateurs des représentations sur le corps et notamment sur le corps procréateur, féminin ou masculin.

This contribution aims at implementing the relationships between Easter ritual cooking in Greece and contemporary representations of gender, among others through the traditional way of post-marital residence, that is to say, the place of residence of the young pair. Those three materialities, food, body and space, do echo gender ideology. In mainland Greece, traditional post-marital residence is patri-virilocal and the Easter lamb, roasted on a spit, is a time of celebration of agnatic kinship networks. Conversely, Aegean Greece post-marital residence is matri-uxorilocal. The emblematic Easter dish of the Aegean islands, stuffed kid, appears to be linked to girls’ and women’s ages symbols while being also fundamentally linked to the space resulting of dwelling practices. Cooking and space are both evocative of representations of the body–including the reproductive body, male or female.

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται η σχέση μεταξύ τελετουργικής μαγειρικής του Πάσχα στη σύγχρονη Ελλάδα και αναπαραστάσεων του έμφυλου σώματος, εστιάζοντας στην παραδοσιακά μεταγαμήλια εγκατάσταση, τον τόπο δηλαδή κατοίκησης του νιόπαντρου ζευγαριού. Οι τρεις αυτές υλικότητες, όπως είναι η τροφή, το σώμα και ο χώρος, απηχούν την ιδεολογία του φύλου. Στην παραδοσιακή ηπειρωτική Ελλάδα, και όπου η μεταγαμήλια εγκατάσταση είναι ανδρο-πατροτοπική, το πασχαλινό αρνί ψητό στη σούβλα αποτελεί στιγμή εορτασμού των ανδρογραμμικών δικτύων συγγένειας. Στον αντίποδα, στην Αιγαιακή Ελλάδα η μεταγαμήλια εγκατάσταη του ζευγαριού είναι γυναικο-μητροτοπική. Το εμβληματικό πασχαλινό πιάτο των νησιών του Αιγαίου, το γεμιστό κατσίκι, αποκαλύπτει σύμβολα του κύκλου της ζωής κοριτσιών και γυναικών ενώ είναι και θεμελιωδώς συνδεδεμένο με τον χώρο που παράγουν οι συγκεκριμένες πρακτικές κατοίκησης. Μαγειρική και χώρος υποδηλώνουν τις αναπαραστάσεις του σώματος, ειδικά του αναπαραγωγικού σώματος, γυναικείου και ανδρικού.