Tożsamość jako niewygoda. Dwie genealogie nowoczesnej hamartii

Résumé Pl En

Artykuł poświęcony jest jednemu z najbardziej interesujących fenomenów nowoczesności, powszechnie występującemu odczuciu, że jest się kimś innym. Poczucie to, jak argumentuję w tekście, jest konsekwencją osiowych tendencji nowoczesności: podziału pracy, rozwarstwienia społecznego, rozpadu powszechnie akceptowanych wartości i powstania jednostki jako osobnej kategorii społecznej. Tendencje te prowadzą do upowszechnienia przekonania, że nasza tożsamość jest czymś obcym, narzuconym nam z zewnątrz. Do analizy tego stanu używam pojęcia hamartia zaczerpniętego ze starożytnej poetyki. O ile jednak w starożytności hamartia była powiązana z wybitnymi ludźmi, którzy nie rozpoznali swej prawdziwej sytuacji, to w nowoczesności demokratyzuje się ona, staje się prawie wszystkich.

Koczanowicz explores one of the most interesting effects of modernity, namely the universal sense that we are someone else. This sense is rooted in modernity’s key developments, such as the division of labour, social stratification, the collapse of universally accepted values and the appearance of the individual as a separate social category. These developments promote the notion that our identity is imposed from outside. Koczanowicz analyses this state by drawing on the concept of harmatia, borrowed from ancient poetics. But while in antiquity harmatia was linked with exceptional figures who did not recognize their actual situation, in modernity it has become more democratic, belonging to almost all people.