Openbaar vervoer voor iedereen? Beoordeling van de MIVB-haltes in Brussel

Résumé Fr Nl En

Cet article analyse le caractère inclusif des arrêts de transport public à Bruxelles pour les personnes en situation de handicap. L’approche combine des analyses qualitatives (entretiens et parcours commentés avec plusieurs associations, personnes en situation de handicap utilisatrices des transports publics et autorités publiques) et une analyse quantitative des 2 487 arrêts du réseau STIB. L’étude montre que l’aménagement des arrêts de transport résulte d’une grande variété d’acteurs. Le degré d’inclusivité des arrêts est largement hérité d’une époque où l’on se souciait peu des voyageurs avec des besoins spécifiques. Malgré des efforts significatifs ces dernières années, une part importante des arrêts de transport public demeurent non inclusifs. Cette proportion dépend cependant des contraintes de déplacement considérées. Il n’y a pas de géographie claire du degré d’inclusivité sauf pour certains modes de transport (arrêts souterrains vs en surface) et pour certains corridors de bus ou de tram aménagés de manière homogène.

In dit artikel analyseren we de toestand van het openbaar vervoer (OV) in Brussel vanuit de invalshoek van inclusiviteit voor personen met een handicap. Kwalitatieve perspectieven – waaronder gesprekken en excursies met tal van ngo's, overheidsinstanties en mensen met een handicap die gebruikmaken van het OV – worden gecombineerd met een uitgebreide kwantitatieve analyse van 2.487 haltes in het MIVB-net. Uit het onderzoek blijkt dat de productie van OV-haltes afhangt van een heleboel actoren. De mate van inclusiviteit van de haltes is grotendeels overgeërfd uit een tijd waarin reizigers met specifieke behoeften weinig aandacht kregen. Ondanks de grote inspanningen van de afgelopen jaren is een aanzienlijk deel van de OV-haltes nog altijd niet inclusief, hoewel het aandeel varieert naargelang de reisbeperkingen die men in aanmerking neemt. Er is geen duidelijk geografisch patroon qua inclusiviteit, behalve op het niveau van specifieke OV-modi (ondergrondse stations versus bovengrondse haltes) en verschillende homogene bus- of tramcorridors.

This paper analyses the state of public transport (PT) stops in Brussels through the lens of inclusiveness for disabled persons. The approach mixes qualitative perspectives (including talks and field trips with numerous NGOs, disabled individuals using PT and public authorities) and a comprehensive quantitative analysis of 2 487 stops across the STIB-MIVB network. The study found that the production of PT stops depends on a wide range of stakeholders. The degree of stops’ inclusiveness has been inherited largely from times when little attention was paid to travellers with specific needs. Despite significant efforts over the past years, a notable share of PT stops is still not inclusive, although shares vary subject to the travel constraints considered. There is no clear geographical pattern of inclusiveness, except at the scale of specific PT modes (underground stations vs surface stops) and several homogeneous bus or tram corridors.