The experience of foreignness in The Double Book by Dimitris Hatzis

Résumé En Fr El

Dimitris Hatzis’ novel, The Double Book (1976), a work of migrant literature, is an interweave of paradigmatic stories of Greeks who emigrate and reshape their identity, after leaving behind their life in their native land. The experience of foreignness is experienced both by characters in the book who consciously choose to uproot themselves from their homeland and struggle to adapt to the unfamiliar cultural environments of foreign lands, while battling against nostalgia, alienation and loneliness, and also by others who are forced to leave their provincial birthplace and end up feeling alien to themselves. The present study attempts to view these stories as the axes of a modern narrative about the “romeiko” and its lost generations, which presents different but equally painful experiences of expatriation and the aspects of the hard struggle for survival in an unwelcoming land. Taking into account postmodern theoretical approaches to migrant writing which describe it as “writing between the two” (“écriture de l’entre-deux”), it examines both the nostalgic recollections of a fragmented individual and collective memory of the recent or distant past, linked to the longing to return, and the ideological and ontological problems created by experiencing “déterritorialisation” and a sense of not belonging (“désappartenance”). The study also contemplates the marginal psychological states that arise during the process of acculturation, which are caused by difficulties in communication or by the subjective and national identity crisis of the immigrants. Nevertheless, hope of an interdependent multi-ethnic world emerges at the end of the novel, and gives rise to a humanist reflection on the need to form intercultural consciences and open “rhizomatic identities” (“identités rhizomatiques”) in contemporary multicultural communities.

Le roman de Dimitris Hatzis, Le double livre (1976), œuvre de la littérature de l’immigration, est un entrelacement d’histoires paradigmatiques de Grecs qui émigrent et remodèlent leur identité, après avoir laissé derrière eux leur vie dans leur pays natal. L’expérience de l’étrangeté est vécue à la fois par les personnages du livre qui choisissent consciemment de se déraciner de leur patrie et luttent pour s’adapter aux environnements culturels inconnus des pays étrangers, tout en luttant contre la nostalgie, l’aliénation et la solitude, et par d’autres qui sont forcés de quitter leur province natale et finissent par se sentir étrangers à eux-mêmes. La présente étude tente de considérer ces histoires comme les axes d’un récit moderne sur le “romeiko” et ses générations perdues, qui présente des expériences différentes mais tout aussi douloureuses de l’expatriation et des aspects de la lutte acharnée pour la survie dans un pays peu accueillant. Prenant en compte les approches théoriques postmodernes de l’écriture des migrants qui la décrivent comme une “écriture de l’entre-deux”, elle examine à la fois les souvenirs nostalgiques d’une mémoire individuelle et collective fragmentée du passé récent ou lointain, liés au désir de retour, et les problèmes idéologiques et ontologiques créés par l’expérience de la “déterritorialisation” et le sentiment de non-appartenance (“désappartenance”). L’étude envisage également les états psychologiques marginaux qui surviennent au cours du processus d’acculturation, causés par les difficultés de communication ou par la crise d’identité subjective et nationale des immigrés. Néanmoins, l’espoir d’un monde multiethnique interdépendant émerge à la fin du roman et donne lieu à une réflexion humaniste sur la nécessité de former des consciences interculturelles et d’ouvrir des “identités rhizomatiques” dans les communautés multiculturelles contemporaines.

Στο μυθιστόρημα του Δημήτρη Χατζή Το διπλό βιβλίο (1976), το οποίο συγκαταλέγεται στα έργα της μεταναστευτικής λογοτεχνίας, συμπλέκονται παραδειγματικές ιστορίες Ελλήνων που μεταναστεύουν και αναδιαμορφώνουν την ταυτότητά τους, λόγω της απομάκρυνσής τους από τη ζωή του τόπου τους. Την εμπειρία της ξενότητας βιώνουν τόσο ήρωες που επιλέγουν συνειδητά τον ξεριζωμό από την πατρίδα και αγωνίζονται να προσαρμοστούν σε ανοίκεια πολιτισμικά περιβάλλοντα της ξενιτιάς αντιπαλεύοντας τη νοσταλγία, την αλλοτρίωση και τη μοναξιά όσο και ήρωες που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τον γενέθλιο επαρχιακό τόπο και καταλήγουν να αισθάνονται ξένοι απέναντι στον ίδιο τον εαυτό τους. Στην παρούσα μελέτη επιχειρείται η θεώρηση αυτών των ιστοριών ως αξόνων μιας νεωτερικής αφήγησης για “το ρομέικο” και τις “χαμένες γενιές” του που αποτυπώνει διαφορετικές, εξίσου επώδυνες εμπειρίες εκπατρισμού και πτυχές ενός σκληρού αγώνα για την επιβίωση σ’ έναν άξενο τόπο. Λαμβάνοντας υπόψη τις μεταμοντέρνες θεωρητικές προσεγγίσεις της μεταναστευτικής γραφής ως “γραφής ανάμεσα στα δύο” (“écriture de l’entre-deux”), εξετάζονται τόσο οι νοσταλγικές αναδρομές μιας θρυμματισμένης ατομικής και συλλογικής μνήμης στο πρόσφατο ή απώτερο παρελθόν, που συνδέονται με τον καημό της παλιννόστησης όσο και τα ιδεολογικά και οντολογικά προβλήματα που εγείρονται από τη βίωση της αποεδαφοποίησης (“déterritorialisation”) και την αίσθηση του μη ανήκειν (“désappartenance”), καθώς και οι οριακές ψυχολογικές καταστάσεις που προκύπτουν κατά τη διαδικασία του επιπολιτισμού και οφείλονται στην αντιμετώπιση δυσχερειών επικοινωνίας ή στην κρίση της υποκειμενικής και εθνικής ταυτότητας των μεταναστών. Στο τέλος του έργου, ωστόσο, διαφαίνεται η ελπίδα για έναν αλληλέγγυο πολυεθνικό κόσμο, που αποτελεί αφορμή για τη θεμελίωση ενός ουμανιστικού προβληματισμού γύρω από την αναγκαιότητα διαμόρφωσης διαπολιτισμικών συνειδήσεων και ανοιχτών “ριζωματικών ταυτοτήτων” (“identités rhizomatiques”) στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινότητες.