The master plans: what comes next?

Résumé En Fr Nl

The master plan was designed in the framework of the 2002 Regional Development Plan (RDP) as the preferred tool for the development of the fourteen “areas of regional interest”. The plan thus made a triple promise: better coordination of public action, effective public/private partnerships (PPPs) and true democratic participation. The tool was implemented for the first time during the last regional legislature, and is evaluated here based on an empirical study of several cases including the emblematic case of the state administrative district, as well as an afternoon meeting to discuss the results. The authors feel that the administrative complexity, the opposing interests of the public and private sectors, and the difficulty to establish true participation on behalf of inhabitants jeopardise the efficiency of a tool which – when all is said and done – is not binding. But they do not confine themselves to this acknowledgment of (partial) failure. Instead of recommending the elimination of this mechanism, they outline proposals to improve it. Although the ‘master plan’ tool is headed in the right direction, it calls for other advancements towards urban management which is more democratic, more effective, respectful of collective interests and beneficial for the future of the city.

Conçu dans le cadre du Plan régional de développement (PRD) de 2002, le schéma directeur a été présenté comme l’outil privilégié du déploiement des « zones leviers ». Il était ainsi porteur d’une triple promesse : de meilleure coordination de l’action publique, de partenariats public/privés (PPP) efficaces et de réelle participation démocratique. Mis en œuvre pour la première fois au cours de la législature régionale passée, l’outil est évalué ici sur la base d’une étude empirique de plusieurs cas, dont celui emblématique de la Cité administrative de l’Etat, et d’une après-midi d’échanges et de réflexions tenue autour de ses résultats.Pour les auteurs, la complexité administrative, la divergence des intérêts entre secteurs public et privé et la difficulté à instaurer une participation réelle des habitants mettent à mal l’efficience d’un outil qui n’a, somme toute, aucune valeur contraignante. Mais ils ne s’en tiennent pas à ce constat d’échec (partiel). Loin de recommander l’abandon de l’instrument étudié, ils esquissent au contraire des pistes susceptibles de permettre son amélioration. Si l’outil « schéma directeur » va dans la bonne direction, il appelle en effet d’autres avancées vers une gestion de l’urbanisme à la fois plus démocratique, plus efficace, respectueuse de l’intérêt collectif et porteuse d’avenir pour la ville.

Uitgedacht binnen het kader van het Gewestelijk Ontwikkelingsplan (GewOP) van 2002, werd het richtschema voorgesteld als het bevoorrechte middel voor de ontwikkeling van de “hefboomgebieden”. Het werd zo drager van een drievoudige belofte: betere coördinatie van de publieke actie, efficiënte publiek-private samenwerking (PPS) en echte, democratische participatie. Het werd voor de eerste keer in de praktijk gebracht tijdens de vorige gewestelij-ke legislatuur. De werkwijze wordt hier geëvalueerd op basis van een empirische studie van verschillende cases, waaronder het emblematische Rijksadministratief Centrum, en van een namiddag van uitwisseling en reflectie rond de resultaten van dit instrument.Volgens de auteurs doen de administratieve complexiteit, de divergentie tussen de belangen van de publieke en van de private sector en de moeilijkheid om echte bewonersparticipatie in te richten, de efficiëntie van een middel dat geen enkele dwingende waarde heeft, geweld aan. Maar ze blijven niet bij deze vaststelling van (gedeeltelijke) mislukking. Ze pleiten helemaal niet voor het verlaten van het bestudeerde instrument, maar schetsen integendeel pistes die de verbetering ervan zouden moeten mogelijk maken. Als het middel “richtschema” in de juiste richting gaat, roept het inderdaad op tot andere vooruitgang naar een beheer van de stedenbouw dat democratischer, efficiënter, respectvol voor het algemeen belang en drager van toekomst voor de stad is.