A forgotten anniversary: the first European hypermarkets open in Brussels in 1961

Résumé En Fr Nl

Hypermarkets are self-service shops with a surface area of more than 2 500 m², which sell food and non food products, are located on the outskirts of a city, are easily accessible and have a large car park. They are generally considered to have been invented in France in 1963 (Carrefour in Sainte-Geneviève-des-Bois, close to Paris, 2 500 m²). But nearly two years earlier, in 1961, GB had opened three hypermarkets under the name of SuperBazar, in Bruges, Auderghem and Anderlecht, measuring between 3 300 and 9 100 m². Through an examination of the literature, an exploration of GIB archives and the stories of stakeholders in the Belgian distribution sector, the article compares in detail the history of the first Belgian and French hypermarkets, which has never been done before. If we do not consider the Bruges location of only 3 300 m², which was initially designed as a department store, the point of sale in Auderghem (9 100 m² Boulevard du Souverain), based on the American model of the discount department store but associated with an integrated supermarket, must be considered as the first European hypermarket. Even if the association of food and non food products under the same roof was unusual in the United States, it nevertheless existed. Hypermarkets are therefore an American invention, GB opened the first European hypermarkets in Belgium and Carrefour spread the model of the hypermarket throughout the world, taking over most of the Belgian hypermarkets in 2000.

L’hypermarché est un magasin en libre-service de plus de 2 500 m² vendant des articles alimentaires et non-alimentaires, de localisation périphérique, de bonne accessibilité et entouré d’un grand parking. Il est généralement considéré comme une invention française de 1963 (Carrefour de Sainte-Geneviève-des-Bois, près de Paris, 2 500 m²). Mais GB ouvrait près de deux ans plus tôt, en 1961, trois hypermarchés sous l’enseigne SuperBazar à Bruges, Auderghem et Anderlecht, de 3 300 à 9 100 m². Par l’examen de la littérature, l’exploration des archives d’entreprise et les témoignages d’acteurs du secteur de la distribution, l’article compare minutieusement les histoires des premiers hypermarchés belges et français, ce qui n’avait jamais été fait. Si l’on écarte le site de Bruges, de seulement 3 300 m² et initialement conçu comme grand magasin, le point de vente d’Auderghem (9 100 m² boulevard du Souverain), conçu sur le modèle américain du discount department store mais associé à un supermarché alimentaire intégré, doit être considéré comme le premier hypermarché européen, l’association de l’alimentaire et du non-alimentaire, bien que rare, n’étant alors pas inexistante aux Etats-Unis. L’hypermarché est donc une invention américaine, GB a ouvert les premiers hypermarchés européens en Belgique et Carrefour a diffusé le modèle de l’hypermarché à travers le monde… et repris la plupart des hypermarchés belges en 2000.

De hypermarkt is een zelfbedieningswinkel met een oppervlakte van meer an 2 500 m² waar zowel voedingsproducten als non food verkocht worden, gelegen in de stadsrand, en met een grote parking errond. Algemeen wordt aangenomen dat het een Franse uitvinding was uit 1963 (Carrefour van Sainte-Geneviève-des-Bois, vlakbij Parijs, 2 500 m²). Maar GB opende zowat 2 jaar eerder, in 1961, drie hypermarkten onder de merknaam SuperBazar in Brugge, Oudergem en Anderlecht, van 3 300 tot 9 100 m². Aan de hand van een literatuurstudie, onderzoek in de GIB bedrijfsarchieven en getuigenissen van de actoren uit de Belgische distributiesector vergelijkt het artikel nauwgezet de geschiedenis van de eerste Belgische en Franse hypermarkten, wat nog nooit eerder gedaan was. Als we de site in Brugge buiten beschouwing laten, die slechts 3 300 m² groot was en in eerste instantie ontworpen was als grote winkel, is het verkoopspunt in Oudergem (9 100 m², Vorstlaan) de eerste Europese hypermarkt, opgericht naar het Amerikaanse model van de discount department store maar met een geïntegreerde voedingssupermarkt. Het samen aanbieden van voedingsproducten en non food was zeldzaam maar niet onbestaande in de VS. De hypermarkt is dus een Amerikaanse uitvinding, GB opende de eerste Europese hypermarkten in België en Carrefour heeft het model van de hypermarkt gemondialiseerd… en de meeste Belgische hypermarkten in 2000 overgenomen.