Brigitte Bourgeois και Philippe Jockey Από χρυσό και μάρμαρο: τα επιχρυσωμένα ελληνιστικά γλυπτά της Δήλου σ. 331-349 Οι έρευνες που διεξάγουμε ως προς την πολυχρωμία των ελληνιστικών γλυπτών της Δήλου μας επέτρεψαν να εμπλουτίσουμε το κύριο corpus των επιχρυσωμένων μαρμάρινων γλυπτών με νέα στοιχεία, αλλά και να τα προσδιορίσουμε τυπολογικά. Η οπτική εξέταση των γλυπτών στο βιντεομικροσκόπιο, σε συνδυασμό με την ανάλυση με φθοριούχος ακτινοβολία Χ των κατάλοιπων που απομονώσαμε με τον παραπάνω τρόπο, έφεραν στο φως τρεις βασικούς τύπους επιχρύσωσης με φύλλο χρυσού στη Δήλο, γύρω στο ιοο π. Χ.: τα επιχρυσωμένα αγάλματα, τα έργα στα οποία η επιχρύσωση δεν αποτελεί παρά έναν λαμπερό χρωματισμό στο πλαίσιο της γενικότερης πολυχρωμίας και τα έργα που προτείνουμε να ονομάσουμε « chrysochromes »· τα τελευταία παρουσιάζουν μια ιδιαιτερότητα που δεν είχε αναγνωριστεί έως τώρα, δηλ. συνδυάζουν την έντονη πολυχρωμία των ενδεδυμένων τμημάτων με το χρυσό χρώμα των γυμνών τμημάτων. Μεταξύ των σημαντικών αποτελεσμάτων μιας τέτοιας έρευνας συγκαταλέγεται και η ανακάλυψη ολικής επιχρύσωσης με φύλλο χρυσού στο δηλιακό αντίγραφο που φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα του Διαδούμενου του Πολύκλειτου, επιχρυσωμένο με φύλλο χρυσού, κατά το πρότυπο επιχρυσωμένου χάλκινο αγάλματος, ή αγάλματος από χρυσό. Μια τέτοια χρήση της τεχνικής της επιχρύσωσης με φύλλο χρυσού στα δηλιακά αγάλματα απαίτει επανεξέταση του ζητήματος της αποδοχής αυτών των έργων στην αρχαιότητα και της επιτυχίας που είχε ο χρυσός στη Δήλο, όπως, αναμφισβήτητα, και σε άλλες περιοχές του ελληνικού κόσμου κατά την ίδια χρονική περίοδο.
Brigitte Bourgeois and Philippe Jockey Gold and Marble: the Gilded Hellenistic Sculptures of Delos p. 331-349 The investigation we are conducting on the polychromy of the Hellenistic sculptures of Delos has enabled us to add to the corpus of gilded marble works and to refine the typology. A visual examination of the sculptures through a video-microscope, combined with an analysis of the remains isolated by this means under X-fluorescence, has revealed the existence of three large types of gold leaf gilding on marble at Delos in around 100 BC: totally gilded statues, works on which the gilding forms only an added colouring to the general polychromy, and works that we propose to call "chrysochromes", which present a singularity not hitherto recognised of a very bright polychromy on the clothed parts associated with gold on the nude parts. Among the number of important results of this enquiry may be counted the revelation of the overall gilding on the Delian copy in the National Museum at Athens of the Polyclitus Diadumenus, carved and gilded in imitation of a gilt bronze or even a gold statue. Such a use of gold leaf gilding on the Delos marbles calls in any case for a reconsideration of the question of the reception in antiquity of such works, as well as of such a success of gold at Delos and no doubt elsewhere in the Greek world in the same period.
Brigitte Bourgeois et Philippe Jockey D'or et de marbre : les sculptures hellénistiques dorées de Délos p. 331-349 Les recherches que nous conduisons sur la polychromie des sculptures hellénistiques de Délos nous ont permis d'enrichir d'attestations nouvelles le corpus des œuvres dorées sur marbre comme d'en préciser la typologie. L'examen visuel des sculptures au vidéo-microscope, combiné avec l'analyse des vestiges isolés par ce moyen sous fluorescence X, a révélé l'existence de trois grands types de dorure à la feuille à Délos, vers 100 av. J.-C., pour les marbres : les statues entièrement dorées, les œuvres où la dorure n'est qu'enluminure d'une polychromie générale et les œuvres que nous proposons de dénommer «chrysochromes », qui présentent cette singularité non reconnue jusque-là d'une polychromie très vive des parties drapées associée à l'or des parties nues. Au nombre des résultats significatifs d'une telle enquête, on comptera la mise en évidence d'une dorure à la feuille totale sur la copie délienne conservée au Musée national d'Athènes du Diadumène de Polyclète, sculpté et doré à la feuille à l'imitation d'un bronze doré voire d'une statue en or. Une telle utilisation de la dorure à la feuille sur les marbres de Délos oblige en tout cas à reconsidérer la question de la réception antique de ces œuvres comme celle d'un tel succès de l'or à Délos et, sans aucun doute, ailleurs, au même moment, dans le monde grec.
