Militaire organisatie, bewapening en wapenbezit in het laatmiddeleeuwse Brugge

Résumé En Fr Nl

Peter Stabel, Military Organisation, Armament and Possession of Weapons in Late Medieval Bruges The military organisation of the late medieval cities in the county of Flanders demonstrates how military power was still considered as crucial for their political position. The Bruges city militia was a flexible military instrument because of the coexistence of a guild organised militia, a permanent paramilitary force and, in times of conflict, of an efficient framework of a small group of professionals and specialised units. The readiness of the militia was, moreover, stimulated by the logistics of armament. This was based on a twofold system, as the corporative organisation and the notion of burgher solidarity included a well-established sense of military duty. In this system, burghers were responsible for their own arms (sword, battle axe, etc.) and armour (gauntlets, helmet, mail, plate armour). The typology and quality of this armament depended upon status and financial capability. For the crucial battlefield weapons, it was not the individual, but the city that was responsible (artillery, bows, pikes, shields, etc.). The cities maintained an impressive arsenal of the latter. The combination of potential rapid mobilisation, a flexible relationship between large units of infantry and specialized professional soldiers, as well as between personal and collective armament made the urban militia into a formidable fighting force, which was still able to occasionally counter the rising princely military power.

Peter Stabel, Organisation militaire, armement et possession d’armes à Bruges au Bas Moyen Âge L’organisation militaire des grandes villes flamandes du Bas Moyen Âge montre que la force militaire était primordiale pour la position politique des villes face au comte. La milice brugeoise était un instrument militaire souple grâce à la coexistence d’une milice corporative, d’un corps paramilitaire quasi permanent et d’un encadrement professionnel en temps de guerre par un petit groupe d’unités spécialisées. L’efficacité de la milice urbaine fut renforcée par l’organisation de la logistique de l’armement. Le tissu corporatif et les idées de solidarité bourgeoise ont stimulé la notion du devoir militaire de chaque bourgeois et de chaque membre d’un métier, qui devinrent responsables de leur propre armement. La typologie et la qualité des armes offensives (épées, haches, etc.) et défensives (armures, casques, etc.) dépendaient du statut juridique et du pouvoir d’achat des propriétaires. Les armes de combat comme l’artillerie, les arcs, les lances etc., par contre, relevaient de la responsabilité des villes. La possibilité d’une rapide mobilisation, la complémentarité entre une infanterie bien armée et des unités spécialisées et quasi-professionnelles et l’équilibre entre la disponibilité d’un armement personnel et l’existence d’arsenaux urbains bien organisés et bien équipés firent de la milice urbaine un instrument militaire redoutable, et donc un contrepoids important au pouvoir princier.

Peter Stabel, Militaire organisatie, bewapening en wapenbezit in het laatmiddeleeuwse Brugge De militaire organisatie van de laatmiddeleeuwse Vlaamse steden maakt duidelijk dat militaire macht als cruciaal werd beschouwd voor hun politieke positie. De Brugse stadsmilitie was een soepel inzetbaar militair apparaat door de coëxistentie van een corporatief georganiseerde stadsmilitie, een permanent beschikbaar paramilitair korps en de omkadering in oorlogstijd door een kleinere groep professionelen en gespecialiseerde eenheden. De inzetbaarheid van de stadsmilitie werd bovendien sterk bevorderd door de logistiek van bewapening. Deze berustte op twee pijlers. In het corporatieve weefsel en in de ideeën over poorterlijke solidariteit was er een goed uitgebouwde notie van militieplicht. Burgers waren daarbij verantwoordelijk voor de eigen bewapening (handwapens en bescherming). De aard van de persoonlijke bewapening werd bepaald door status en financiële draagkracht. Ze gold evenwel niet de op het slagveld cruciale aanvalswapens, zoals artillerie, bogen, kolven en pieken. De steden onderhielden daarvoor indrukwekkende wapenarsenalen. De combinatie van snelle mobilisatie, een flexibele verhouding tussen militieplichtige infanterie en gespecialiseerde professionele eenheden, en een evenwicht tussen individueel wapenbezit en collectief georganiseerde arsenalen maakte van de stadsmilitie een geducht militair instrument, en dus een belangrijke tegenmacht voor de vorstelijke militaire macht.