Évoquer le « mythe médian ». Les imaginaires carolingien et lotharingien dans les revendications territoriales belges à l’égard de l’Allemagne après 1945

Résumé En Fr Nl

Evoking the “ Myth of the Centre”. The Carolingian and Lotharingian Imaginaries in the Belgian Territorial Claims against Germany after 1945 The reference to historical imaginaries and legitimizations for territorial settlements after a military conflict can be considered “ classical”. This contribution aims to show how Carolingian and Lotharingian imaginaries influenced certain actors of expansionist movements in Belgium after 1945, the continued existence of which constituted an echo of 1918. Even if the Belgian territorial demands at the expense of Germany were, after all, hardly grounded in such discourses, this contribution highlights the fact that the discourse aiming to transform Aix-la-Chapelle and Cologne into “ Belgian” cities, insisting on the kinship between “ Belgians” and “ Rhinelanders”, would serve as a base for the rapprochement between old enemies in the 1950s. From then on, the historical landscape between Meuse and Rhine was integrated in the discourse on the “ Occident” (the West) the political organization of which was considered as of utmost necessity, given the impending Soviet menace.

Le recours à un imaginaire ou à des légitimations historiques lors d’un règlement territorial après un conflit militaire est «classique » . Le présent article tente de montrer comment les imaginaires carolingien et lotharingien ont influencé certains acteurs des mouvements annexionnistes qui existaient dans la Belgique d’après 1945 et qui résonnent comme un écho de 1918. Si les revendications de la Belgique à l’égard de l’Allemagne vaincue se fondent finalement peu sur ce discours, l’article met en évidence que ce même discours qui voulait faire d’Aix-la-Chapelle voire de Cologne des villes «belges » , insistant sur la proximité entre «Belges » et «Rhénans » , servira à partir du milieu des années 1950 à sous-tendre le rapprochement des anciens ennemis. Le paysage d’histoire entre Meuse et Rhin est alors intégré dans le discours sur l’ «Occident » dont l’organisation politique est perçue comme nécessaire face à la menace soviétique.

Het gebruik van de “ mythe van het midden” : Karolingische en Lotharingische sociale verbeelding in de Belgische territoriale eisen aan Duitsland na 1945 Het is een ‘ klassieke’ strategie om bij territoriale schikkingen na een militair conflict te verwijzen naar op de geschiedenis gebaseerde sociale verbeelding en legitimeringen. Deze bijdrage tracht te tonen hoe Karolingische en Lotharingische sociale verbeelding een invloed uitoefende op bepaalde actoren van op gebiedsuitbreiding gerichte bewegingen, een echo van 1918, in het België van na 1945. Zelfs indien de Belgische territoriale eisen aan Duitsland zich uiteindelijk nauwelijks op deze denkbeelden baseerden, wijst deze bijdrage erop dat het discours met als doel Aken en Keulen in “ Belgische” steden te veranderen – de nadruk werd hierbij gelegd op de nauwe banden tussen “ Belgen” en “ Rijnlanders” – de basis zou leggen voor toenadering tussen de twee oude vijanden in de jaren vijftig. Van toen af aan werd het historische landschap tussen Maas en Rijn in de politieke organisatie van “ het Westen” geïntegreerd, waarvan de politieke organisatie als van primair belang werd beschouwd in het licht van de voortschrijdende Sovjetdreiging.