The macula servitutis of Roman freedmen. Neque enim aboletur turpitudo, quae postea intermissa est?

Résumé En Fr Nl

The disabilities and restrictions in the public life of Roman freedmen are traditionally explained as a consequence of the servile stigma these individuals carried. macula servitutis (stain of slavery) has become the widespread catchphrase to capture this state. This contribution’s main aim is to show that the social condition of freedmen cannot be reduced to such a common denominator, despite the significant influence this framework has had in many classical studies. The inconsistencies and shortcomings of the macula-model will be addressed, drawing on evidence from literature, epigraphy and legal texts. The expression itself (and similar ones) will be situated in its historical and legal context and compared to similar stains on a person’s honour in order to gauge their respective pervasiveness. The concluding remarks present an alternative to the macula-model and are meant to spur further debate in other spheres and aspects of the freedman’s live.

Le macula servitutis des affranchis romains. Neque enim aboletur turpitudo, quae postea intermissa est ? Les limitations dans la vie publique des affranchis romains sont traditionnellement expliquées par leur stigmatisation due à leur passé d’esclaves. Cette macula servitutis est devenue le slogan répandu dans les études sur des affranchis. Le but principal de cette contribution est de montrer que les efforts visant à réduire la condition sociale des affranchis à de telles descriptions essentialistes souffrent d’incohérences et des lacunes importantes. En analysant des sources littéraires, épigraphiques et juridiques, on aspire à déconstruire ce modèle de macula. L’expression et ses dérivés seront situés dans leur contexte historique et juridique et, en utilisant une perspective comparative, on situera sémantiquement aussi bien que sur le plan du contenu la notion de tache et de stigmatisation en termes généraux. Les remarques finales présentent une alternative au modèle de macula et servent à stimuler le débat en l’élargissant aux autres domaines et aspects de la vie des affranchis.

De macula servitutis van Romeinse vrijgelatenen. Neque enim aboletur turpitudo, quae postea intermissa est ? De beperkingen in het publieke leven van Romeinse vrijgelatenen worden traditioneel beschouwd als een gevolg van het stigma van hun serviele verleden. Deze macula servitutis is uitgegroeid tot de slagzin bij uitstek in studies over vrijgelatenen. Het doel van deze bijdrage is aan te tonen dat de pogingen om de sociale status van ex-slaven te reduceren tot dergelijke essentialistische beschrijvingen lijden onder significante inconsistenties en tekortkomingen. Op basis van literaire, epigrafische en juridische bronnen zal dit macula-model dan ook gedeconstrueerd worden. De uitdrukking (en afgeleiden) worden gesitueerd in de historische en juridische context en er wordt een vergelijkend perspectief ingenomen teneinde het concept van smet en stigma zowel semantisch als inhoudelijk te kunnen kaderen in een ruimere context. De slotbemerkingen hebben als primair doel een alternatieve benaderingswijze aan te rijken en het debat hieromtrent aan te wakkeren.