B. Florin et M. Schrevel, "The Gallo-Roman site of Château l'Abbaye, "housing and road system". Situated near the junction of the Scheldt and Scarpe rivers, at the borders of the "civitates" of the Menapians, the Nervii, and the Atrebates, the site of Château-1'Abbaye has been known since the XVIIth century. The importance of ancient discoveries (a collection of funerary pottery, monetary treasury), the name of "Castellum" given to the temporal of the near-by Carlovingian Abbey of Saint-Amand, all these facts led to anticipate the existence of a vast Gallo-Roman archaeological field . The threat of an imminent widening of the Scarpe river hastened the beginning of the excavations. Though unfinished yet, they already provide us with non-negligible results. Already occupied in proto-historical times, these damp grounds reveal the construction in the first and second centuries of a vast group of cellared buildings (a villa ?) replaced by a puzzling burying ground with graves showing no funeral material. A few hundred meters away, a section across the Bavay to Tournai road shows important wooden structures and above all the beginning of a powerful Lower Empire wall. An important study of the pottery findings is appended to this article.
A proximité du confluent de l'Escaut et de la Scarpe, aux confins des "civitates" des Ménapiens, des Nerviens et des Atrébates, le gisement de Château-1' Abbaye est connu depuis le XVIIème siècle. L'importance des découvertes anciennes (ensemble de céramiques funéraires trésor monétaire) l'évocation de la toponymie "Castellum" du temporel de l'abbaye carolingienne toute proche de Saint-Amand laissaient présager l'existence d'un vaste gisement gallo-romain. La menace prochaine d'un élargissement de la Scarpe a précipité l'ouverture de la fouille. Quoique non terminée, elle a déjà livré des résultats non négligeables. Déjà occupées à l'époque protohistorique, ces terres humides voient la construction d'un vaste ensemble (villa ?) avec cave, daté des Ier et IIème siècles, remplacé par un champ d'énigmatiques sépultures à inhumation dépourvues de matériel. A quelques centaine de mètres de là, la coupe de la voie romaine Bavay-Tournai fait apparaître d'importantes structures en bois et surtout d'amorce d'un puissant mur du Bas-Empire. Une importante étude de la céramique complète cet article.
B. Florin et M. Schrevel, "De Gallo-Romeinse nederzetting te Château-l'Abbaye. Woningbouw en wegen". In de nabijheid van de samenvloeing van Schelde en Scarpe, aan de grenzen van de gebieden van Menapiërs, Nerviërs en Atrebaten ligt de vindplaats Château-1' Abbaye, bekend sedert de 17de eeuw. Reeds vroeger werd een ensemble funéraire keramiek en een geldschat ontdekt. Ook de benaming "Castellum" van het tijdelijke van de carolingische abdij in de nabijheid van Sint-Amand wijst in de richting van het bestaan van een uitgebreide Gallo-Romeinse vestiging. De bedreiging van een toekomstige verbreding van de Scarpe heeft het begin van de opgravingen versneld. De campagne is nog niet beeindigd, maar heeft reeds belangrijke resultaten opgeleverd. Deze vochtige gronden waren reeds bewoond in de protohistorische tijd. In de lste of 2de eeuw werd er een groot gebouw met kelder (een villa ?) opgetrokken, dat later vervangen werd door een raadselachtige begraafplaats met graven zonder enig materieel. Op enkele honderden meter brengt de doorsnede van de romeinse weg Bavay-Tournai (Doornik) belangrijke houten structuren en vooral de grondslag van een grote muur uit het late keizerrijk aan het licht. Dit artikel zal vervolledigd worden door een belangrijke studie van de keramiek.
