Fiche du document
2002
Copyright PERSEE 2003-2023. Works reproduced on the PERSEE website are protected by the general rules of the Code of Intellectual Property. For strictly private, scientific or teaching purposes excluding all commercial use, reproduction and communication to the public of this document is permitted on condition that its origin and copyright are clearly mentionned.
Citer ce document
Henri Menantaud, « Sur le syntagme nominal quantifié en polonais. Morphosyntaxe et sémantique grammaticale », Revue des Études Slaves, ID : 10.3406/slave.2002.6800
Métriques
Partage / Export
Résumé
O kwantyfikowanych grupach imiennych w języku polskim Morfosyntaktyka i semantyka gramatyczna Uważa się słusznie, że morfosyntaktyka polskich grup składniowych składających się z liczebnika określającego i rzeczownika określanego (dalej «kwanty f ikowanych grup imiennych», czyli «SNq») odznacza się wysokim stopniem złożoności. W dotychczasowych opisach złożoność tę odzwierciedla 1. atomizacja opisu składniowego, czyli mnożenie reguł częściowych, z których każda dotyczy tylko części omawianych leksemów (liczebniki «główne» vs. liczebniki «zbiorowe», liczebniki typu DWA vs. liczebniki typu PIĘĆ), czy też nawet tylko części form fleksyjnych tychże leksemów (mianownik-biernik vs. pozostałe przypadki zależne), 2. przyjmowanie niektórych formalizacji dyskusyjnych (składniowa zależność rzeczownika od liczebnika, przypisywanie semantycznej opozycji w parach typu trzej studenci przyszli vs. troje studentów przyszło podłoża leksykalnego), 3. brak formalizacji dla pewnych faktów uważanych za drugorzędne (osobliwe cechy morfosyntaktyczne takich leksemów jak DZIEŃ, PAŃSTWO czy RODZEŃSTWO). Spójniejszy i pod niektórymi innymi względami też bardziej zadowalający opis składniowy polskich SNq można sporządzić, uzupełniając zasób polskich kategorii gramatycznych o trzy dodatkowe, które tutaj nazwiemy «przyliczebnikowość» (forma przyliczeb- nikowa vs. forma nieprzyliczebnikowa), «ilość» (forma «słaba» vs. forma «mocna») i «mieszaność» (forma mieszana vs. forma niemieszana). W takich ramach pojęciowych wszystkie polskie SNq podlegają wpólnym regułom składniowym, a mianowicie : 1. członem głównym grupy jest rzeczownik, 2. liczebnik uzgadnia swe wartości z rzeczownikiem w ramach kategorii przypadka i mieszaności, 3. rzeczownik rządzi wartością liczebnika w ramach kategorii rodzaju, 4. liczebnik rządzi wartościami rzeczownika w ramach kategorii przyliczebnikowości, liczby i ilości, 5. podmiot rzeczownikowy rządzi wartościami orzeczenia czasownikowego w ramach kategorii rodzaju i osoby, 6. orzeczenie czasownikowe uzgadnia swe wartości z wartościami podmiotu rzeczownikowego w ramach kategorii liczby, przyliczebnikowości, ilości i mieszaności.