Les dynamiques géomorphologiques dans la plaine d’Itéa : caractérisation, cartographie et implications pour la recherche archéologique

Résumé Fr El En

Cet article vise à caractériser les grandes dynamiques géomorphologiques à l’œuvre dans la plaine d’Itéa. S’appuyant sur trois années de prospections pédestres, de nombreux documents cartographiques, des missions océanographiques ainsi que sur les nombreuses coupes stratigraphiques accessibles dans la plaine, il présente ces résultats sous la forme de deux cartes géomorphologiques inédites. Les résultats obtenus mettent en avant la prédominance du fleuve Hylaithos dans la construction holocène de la plaine ainsi qu’une nette dissymétrie entre des environnements deltaïques au niveau d’Itéa et un marais littoral récemment comblé au niveau de l’actuelle Kirrha. L’étude des dynamiques littorales, associée aux relevés océanographiques sonar et de sismique sous‑marine, a en outre permis de localiser des structures immergées dont l’appartenance au port antique de Delphes doit être discutée.

Στόχος του άρθρου είναι ο εντοπισµός των χαρακτηριστικών των µεγάλων γεωµορφολογικών δυναµικών που επενεργούν στην κοιλάδα της Ιτέας. Με βάση τα τρία χρόνια επιτόπιας έρευνας, τα πολυάριθµα χαρτογραφικά δεδοµένα, ωκεανογραφικές αποστολές καθώς και πολλές τοµές στρωµατογραφίας που ειναι διαθέσιµες στην πεδιάδα, το άρθρο αυτό παρουσιάζει τα αποτελέσµατά του υπό µορφή δυο νέων αδηµοσίευτων γεωµορφολογικών χαρτών. Τα αποτελέσµατα που προέκυψαν φέρνουν στο προσκήνιο τη σηµασία που είχε ο ποταµός Ύλαιθος για τον σχηµατισµό της πεδιάδας κατά την Ολόκαινο, καθώς και την ξεκάθαρη ασυµµετρία που παρατηρείται µεταξύ του περιβάλλοντος του δέλτα στο επίπεδο της Ιτέας και του παραθαλάσσιου βαλτότοπου στο επίπεδο της σηµερινής Κίρρας. Η µελέτη της δυναµικής των παραθαλάσσιων περιοχών, που συνδέεται µε τα ωκεανογραφικά σχέδια από σύστηµα ηχοεντοπισµού και µε τα αποτελέσµατα υποθαλάσσιων σεισµικών ερευνών, επέτρεψε επίσης τον εντοπισµό ορισµένων βυθισµένων κατασκευών, των οποίων η σύνδεση µε το αρχαίο λιµάνι των ∆ελφών πρέπει να διερευνηθεί.

This article aims to characterize the main geomorphological dynamics in the Itea plain. Based on three years of field surveys, numerous cartographic documents, oceanographic projects as well as several stratigraphic sections accessible in the plain, this paper presents the results in the form of two previously unpublished geomorphological maps. The results demonstrate the predominance of the Hylaithos River in the Holocene construction of the plain and a clear dissymmetry between deltaic environments in Itea and a recently filled coastal marsh at Kirrha. The study of coastal dynamics, associated with oceanographic sonar and underwater seismic surveys, has also made it possible to locate submerged structures whose association with the ancient port of Delphi has yet to be discussed.