Un katadesmos du banquier Pasiôn (SEG LIII 256)

Résumé Fr El En

L’individu dont le nom, Pasiôn fils de Dikaiarchos, est gravé sur une tablette de plomb publiée par D. Jordan en 2003 (SEG LIII 256) est bien le célèbre banquier Pasiôn, comme l’éditeur l’a soutenu, mais l’interprétation du texte proposée par celui‑ci ne semble pas convaincante. Il ne s’agit pas d’une lettre, mais d’un texte destiné à servir dans une opération magique, un katadesmos dirigé contre des personnes dont trois sont connues grâce au plaidoyer pseudo-démosthénien Contre Nikostratos. Les circonstances dans lesquelles Pasiôn décida d’agir contre ces personnes par le biais de la magie ne se laissent pas établir ; il est cependant permis de supposer qu’il était mécontent des rapports entre elles et son fils aîné, Apollodôros. Il ne semble pas que cette opération magique ait été liée à un procès judiciaire. Il est intéressant, bien que non surprenant, de constater qu’il pouvait arriver à un homme très riche et influent comme le banquier Pasiôn d’avoir recours à la magie.

Ο άνδρας το όνοµα του οποίου, Πασίων, γιος του Δικαιάρχου, είναι χαραγµένο σε µια µολύβδινη πινα­κίδα που δηµοσιεύτηκε από τον D. Jordan το 2003 (SEG LIII 256), είναι πράγµατι ο διάσηµος τραπεζίτης Πασίων, όπως ισχυρίστηκε ο εκδότης αλλά η ερµηνεία του κειµένου που πρότεινε εκείνος δε φαίνεται πειστική. Δεν πρόκειται για επιστολή αλλά για ένα κείµενο που επρόκειτο να χρησιµεύσει σε µια επιχείρηση µαγείας, για έναν κατάδεσµο εναντίον προσώπων, τρία από τα οποία είναι γνωστά χάρη στο λόγο Κατά Νικοστράτου, που εσφαλµένα αποδίδεται στο Δηµοσθένη. Οι συγκυρίες που οδήγησαν τον Πασίωνα στην απόφαση να ενεργήσει κατά των προσώπων αυτών χρησιµοποιώντας τη µαγεία είναι άγνωστες· µπορούµε όµως να υποθέσουµε ότι ήταν δυσαρεστηµένος από τις σχέσεις που διατηρούσαν µε τον πρωτότοκο γιο του Απολλόδωρο. Η προσφυγή στη µαγεία δε φαίνεται να είχε σχέση µε κάποια δίκη. Η διαπίστωση ότι ακόµη και ένας πολύ πλούσιος άνδρας, που διέθετε µεγάλη επιρροή, όπως ο τραπεζίτης Πασίων, µπορούσε να καταφύγει στη µαγεία είναι ενδιαφέρουσα, παρόλο που δεν προκαλεί έκπληξη.

The man whose name, Pasion son of Dikaiarchos, is written on a lead tablet published by D. Jordan in 2003 (SEG LIII 256) is indeed, as the editor has maintained, the famous banker Pasion; however, the interpretation of the text proposed by Jordan does not seem convincing. Here we have not a letter but a text intended to be used in a piece of magic, in a katadesmos against certain persons, three of whom are known to us from Pseudo-Demosthenes’ Against Nikostratos. The circumstances in which Pasion decided to act against these persons using magic cannot be established; it can be guessed, however, that he was worried about the relationship between them and his elder son, Apollodoros. This magic is not likely to have been connected with a judicial action. It is interesting, if not surprising, to see that a very rich and influential man like the banker Pasion could have recourse to magic.