La « déesse au serpent » de Délos et l’aménagement des Propylées déliens à l’époque classique

Résumé Fr El En

Cet article reprend le dossier de la statue dite de la « déesse au serpent », découverte avec sa base non loin des Propylées du sanctuaire d’Apollon à Délos. Son propos est de remettre en cause, à travers l’examen de la base et de la technique de fixation, toutes deux exceptionnelles, l’hypothèse selon laquelle il s’agirait d’une copie ou d’une adaptation de l’Athéna Hygieia en bronze, réalisée par Pyrrhos et érigée devant les Propylées de l’Acropole d’Athènes dans les années 430 av. J.‑C. C’est en fin de compte l’idée, largement acceptée aujourd’hui, d’un programme sculpté reproduisant à Délos l’aménagement de l’entrée de l’Acropole et destiné à manifester la domination athénienne sur le sanctuaire à l’époque classique, qui doit être revue.

Το άρθρο αυτό επανεξετάζει το άγαλµα της «θεάς µε το φίδι», που ανακαλύφθηκε µε τη βάση του κοντά στα Προπύλαια του ιερού του Απόλλωνα στη Δήλο. Στόχος του είναι να ελέγξει, µέσω της µελέτης της βάσης και της τεχνικής στήριξης, που είναι και οι δύο σπάνιες, την υπόθεση σύµφωνα µε την οποία πρόκειται για ακριβές ή τροποποιηµένο αντίγραφο της χάλκινης Αθηνάς Υγείας, που φιλοτεχνήθηκε από τον Πύρρο και ανεγέρθηκε µπροστά στα Προπύλαια της Ακρόπολης των Αθηνών τη δεκαετία του 430 π.Χ. Τελικά, πρέπει να επανεξεταστεί η ευρέως αποδεκτή σήµερα ιδέα ενός προγράµµατος πλαστικής που αναπαράγει στη Δήλο τη διαρρύθµιση της εισόδου της Ακρόπολης και που προοριζόταν να τονίσει την αθηναϊκή κυριαρχία στο ιερό κατά την κλασική εποχή.

This article takes another look at the ‘snake goddess’ statue, which was discovered with its base near the Propylaea of the sanctuary of Apollo on Delos. Through a close examination of the base and the fastening system, which both lack any parallel, we call into question its identification as a copy or adaptation of the Athenian bronze statue of Athena Hygieia, made by Pyrrhos and erected in front of the Propylaea of the Acropolis around 430 BC. More broadly, it is necessary to question the idea, today accepted by most scholars, that on Delos there was a program of sculptures designed to copy the entrance of the Athenian Acropolis that served to show Athenian dominance over the sanctuary in Classical times.