La monnaie dans le Péloponnèse de 336 à 146 av. J.-C.

Résumé Fr En Es

Ce panorama de la monnaie péloponnésienne de 336 à 146 av. J.-C. ne peut être exhaustif tant l’abondance des monnayages et les soubresauts de la recherche ont alourdi l’apparat scientifique. Le propos est donc centré sur les évolutions induites en matière de métrologie par la réforme connue à Delphes sous le nom d’ἐπικαταλλαγή, qui entraîne notamment la disparition de l’éginétique. C’est dans ce nouvel horizon que purent sans peine circuler dans le Péloponnèse les monnaies royales (le plus souvent refondues), dont celles provenant d’Égypte. Le monnayage le plus répandu n’en reste pas moins celui des drachmes légères comme celles d’Argos thésaurisées à Mycènes (IGCH 171) ou des Ligues. Un bilan final s’emploie à faire le point sur la portée réelle de la « révolution » qui consisterait à briser le terminus longtemps consensuel de 146.

This panorama of the Peloponnesian coinage from 336 to 146 BC cannot be exhaustive as the abundance of mints and the upsurge of the research have inflated the scientific bibliography. So the purpose has been focused on the metrological implications of the currency reform known at Delphi as the epi-katallagè. This resulted into the disappearance of the Aeginetan standard. In this new framework royal coins, including the Ptolemaic ones, could easily circulate in the Peloponnese and were often remelted. But by far the most common coinage were the slight drachms, such as the Argive ones hoarded at Mycenae (IGCH 171) or those of the Leagues. A final report seeks to review the actual relevance of the so-called ‘revolution’ that would break the long-accepted consensus on the date of 146 BC.

To πανόραμα αυτό, της πελοποννησιακής νομισματοκοπίας από το 336 μέχρι το 146 π.Χ., αδυνατεί να εξαντλήσει το θέμα τόσο λόγω του πλήθους των νομισματοκοπείων, όσο και λόγω της πληθώρας άρθρων που υπερφόρτωσαν την επιστημονική βιβλιογραφία. Ο στόχος μας εστιάζεται στις μετρολογικές μεταβολές που συνιστούν νομισματική μεταρρύθμιση, γνωστή στους Δελφούς ως επικαταλλαγή. Άμεση συνέπειά της υπήρξε η κατάργηση του αιγηνιτικού σταθμητικού κανόνα. Στο νέο νομισματικό περιβάλλον της Πελοποννήσου κυκλοφόρησαν απρόσκοπτα βασιλικές κοπές (από πολύτιμο μέταλλο που συχνά ανακυκλωνόταν), συμπεριλαμβανομένων και των πτολεμαϊκών. Πάντως τα πιο διαδεδομένα νομίσματα ήταν οι ελαφρές δραχμές, όπως του Άργους, που βρέθηκαν σε« θησαυρό »στις Μυκήνες (IGCH 171), ή οι νομισματικές εκδόσεις των κοινών. Τέλος τίθεται υπό επανεξέταση η επονομαζόμενη « επανάσταση »που θα ανέτρεπε το ανέκαθεν αποδεκτό terminus του 146 π.Χ.