Το Άργος κατά τους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους: Η μαρτυρία των νομισμάτων από τις ανασκαφές του Εθνικού Γυμναστηρίου

Résumé Fr En El

L’étude est consacrée aux 933 monnaies retrouvées lors des fouilles menées sur le terrain du Gymnase national d’Argos, dans les années 1980. Seules 126 pièces ont été identifiées, qui se regroupent en neuf ensembles, constitués essentiellement d’émissions d’ateliers orientaux (Thessalonique et Propontide), avec une majorité d’émissions de Justin II (52 %), suivi par Justinien Ier (34 %) et Anastase. Ces ensembles correspondent à d’autres trouvailles comparables publiées jusqu’ici, caractéristiques de la fin du vie s. apr. J.-C., et sont à mettre en relation avec l’invasion des Avaro-Slaves dans l’espace grec. De manière générale, les trouvailles de cette époque dans le Péloponnèse témoignent d’une résurgence de l’économie monétaire, tandis que l’augmentation de la thésaurisation entre 578 et 583 est le signe tangible d’une menace ennemie. En tenant compte de l’emplacement des trouvailles ici examinées et du contexte historique de l’époque, nous osons exprimer une audacieuse hypothèse de travail : il est probable qu’un corps de soldats était caserné en dehors des murs de la ville, avant de laisser derrière lui, au moment de son retrait, les monnaies qu’il utilisait au quotidien.

The study concerns 933 coins from the excavations at the site of the Argos National Gym, discovered in the 1980s. Only 126 coins could be identified that form nine groups of coins. These are mainly issues of eastern mints (Thessaloniki, Propontis) with a predominance of issues of Justin II (52 %) over those of Justinian I (34 %) or Anastasius. It is noted that the coin groups of Argos have similar internal monetary characteristics with the published, thus far, finds from the city. In addition, they belong to a common historical context of the end of the 6th c. A.D., marked by the descent of the Avars and Slavs into Greece. Generally, the percentage of coin finds in the Peloponnese suggests a repression of the monetary economy, while the increase in the number of hoards concealed between 578 and 583 appears to be due to a hostile threat. The topographical data of discovery spots and the historical circumstances at the time allow the formulation of a bold hypothesis: it is possible, that a body of soldiers encamped outside the city walls, leaving upon its removal the lost non-capital money of everyday use.

Αντικείμενο μελέτης αποτελούν τα 933 νομίσματα από τις ανασκαφές του οικοπέδου του Εθνικού Γυμναστηρίου Άργους που ανευρέθηκαν κατά τη δεκαετία του 1980. Κατέστη δυνατόν να ταυτιστούν μόνο τα 126 κέρματα, που συγκροτούν εννέα νομισματικές «συγκεντρώσεις». Πρόκειται για εκδόσεις κυρίως των ανατολικών νομισματοκοπείων (Θεσσαλονίκης και Προποντίδας) με υπεροχή των κοπών του Ιουστίνου Β΄ (52%) έναντι εκείνων του Ιουστινιανού Α΄ (34%) ή του Αναστασίου. Διαπιστώνεται ότι οι νομισματικές «συγκεντρώσεις» του Άργους έχουν παρόμοια εσωτερικά νομισματικά χαρακτηριστικά με τα μέχρι στιγμής δημοσιευμένα ευρήματα της πόλης και εντάσσονται σε ένα κοινό ιστορικό πλαίσιο αναφοράς του τέλους του 6ου αι., που σημαδεύτηκε με την κατάβαση των Αβαροσλάβων στον ελληνικό κορμό. Γενικότερα, στην Πελοπόννησο τα ποσοστά των νομισματικών ευρημάτων δείχνουν ανάσχεση της δυναμικής της εγχρήματης οικονομίας, ενώ παράλληλα η αύξηση απόκρυψης «θησαυρών» μεταξύ του 578 και 583 δείχνει να οφείλεται σε εχθρική απειλή. Τα τοπογραφικά δεδομένα της θέσης εύρεσης και οι ιστορικές συγκυρίες της εποχής, επιτρέπουν τη διατύπωση μιας τολμηρής υπόθεσης εργασίας : είναι πιθανό ένα σώμα στρατιωτών να στρατοπέδευε εκτός των τειχών της πόλης, αφήνοντας με την απομάκρυνσή του το χωρίς κεφαλαιακό χαρακτήρα χρήμα καθημερινής χρήσης που απώλεσε.