"Osobiste sprawy i tematy"

Résumé Pl En It

Problem konfrontacji artysty z obcą kulturą stanowi jedno z kluczowych zdarzeń egzystencjalnych oraz wyzwań estetycznych Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, który z powodów politycznych zdecydował się opuścić Polskę. Celem niniejszej książki jest opisanie fenomenu inkulturacji pisarza z perspektywy historycznoliterackiej. Egzemplifikacją tego ogólnego problemu, ujętego od strony teoretycznej, będzie włoski etap biografii i twórczości Herlinga. W książce autorka kreśli obraz literatury włoskiej obecnej nie tylko w polskojęzycznych publikacjach Grudzińskiego (ta perspektywa narzuca bowiem polonocentryczny punkt widzenia), ale również (a nawet: przede wszystkim) we włoskojęzycznych szkicach oraz artykułach Herlinga, jedynie sporadycznie przywoływanych dotąd w polskich opracowaniach – w polskim literaturoznawstwie pisarz istnieje właściwie wyłącznie jako twórca tekstów pisanych po polsku. Nie należy jednak zapominać, że część jego publicystycznego i recenzenckiego dorobku to prace pisane po włosku i że w pewnym momencie kontekst kultury włoskiej okazał się w jego twórczości dominujący.

The problem of an artist being confronted with a foreign culture is one of the key existential and aesthetic challenges Gustaw Herling-Grudziński, who had decided to leave Poland for political reasons, had to face. The aim of this book is to describe the phenomenon of the writer’s inculturation from a historical and literary perspective. The Italian part of Herling’s  biography and his oeuvre will serve as exemplification of this general problem from a theoretical perspective. In this book, the author paints a picture of Italian literature present not only in Grudziński’s works written in Polish (as this perspective imposes a  Polonocentric viewpoint), but also (or, rather: predominantly) in his sketches and articles written in Italian, so far only occasionally referred to in Polish studies; in Polish literary studies, the writer exists virtually exclusively as the creator of texts written in Polish. One should not forget, however, that some of his journalistic and review pieces are written in Italian, and that, at some point, the context of Italian culture turned out to be dominant in his work. 

Sono proprio le asperità che scaturiscono dal confronto dell’artista con la cultura straniera a contraddistinguere l’esistenza di Gustaw Herling. Per quest’ultimo, invero, il fatto di aver deciso di lasciare la Polonia per ragioni politiche, diventa una vera e propria sfida non solo di vita, ma anche estetica. Nel libro metto in luce i riferimenti alla letteratura italiana, presenti non solo nei testi pubblicati in polacco, ma anche negli scritti italiani di Herling. Nella storia della letteratura polacca, Herling è autore soltanto di testi scritti nella sua lingua madre. Non si dovrebbe tuttavia dimenticare che la parte dell’apprendimento pubblicistico di Herling è costituito dalle recensioni e dagli articoli redatti in italiano e che, nella sua opera, a un certo punto il contesto della cultura italiana inizia a prendere il sopravvento su quello polacco.