From the Proto-Elamite to Shimashki: the third millennium BC at Tappeh Senjar, the Susiana Plain

Résumé En Fr Fa

The rise of the Elamite culture and its state formation in southwestern Iran is a difficult topic to address, as apart from historical sources, the evidence is restricted to scant archaeological discoveries from recent years, most of which come from Susa and a few other sites. However, stratigraphic excavations at Tappeh Senjar in northern Khuzestan from 2007‑2009 have revealed architecture, pottery assemblages, seals and samples for radiocarbon dating, showing that the site was related to the third millennium BC. Trenches A and E provided useful information about site formation processes, the chronological framework of Susiana Plain, cultural relations with ancient Susa and other centers in Mesopotamia and Zagros. Excavated finds show that Tappeh Senjar was occupied from the late fifth millennium BC to the Proto-Elamite (Susa III) period, subsequently reoccupied in Susa IV A, and settled again during Susa IV B, through to Shimashki, Sukkal Mah and the Middle Elamite.

L’essor de la culture élamite et son développement en État dans le sud‑ouest de l’Iran, mis à part les sources historiques, est un problème archéologique en raison du faible nombre de vestiges découverts au cours de ces dernières années, limités seulement au matériel de Suse et de quelques autres sites. Mais les fouilles stratigraphiques de Tappeh Senjar dans le Khuzestan du Nord, menées de 2007 à 2009, ont fourni des vestiges se rapportant au IIIe millénaire av. J.‑C., comme de l’architecture, de la poterie, des sceaux et aussi des échantillons pour des datations radiocarbone. Les vestiges trouvés dans les tranchées A et E apportent des informations précieuses sur le processus de formation du site, le cadre chronologique de la plaine de Susiane ainsi que les relations culturelles entre Suse et les autres centres de la Mésopotamie et de Zagros. Les trouvailles archéologiques indiquent que le site de Tappeh Senjar a été occupé à partir de la fin du Ve millénaire av. J.‑C. et durant la période proto-élamite (Suse III). Il a été réoccupé au cours de la séquence Suse IV A, et à nouveau au cours de la séquence Suse IV B, puis pendant les époques Shimashki, Sukkal Mah et médio-élamite.

ظهور فرهنگ ایلامی و شکل گیری حکومت دراین دوره در جنوب غرب ایران، فارغ از مدارک تاریخی، مسئله ای است که از منظر مدارک باستان شناختی در سال های اخیر چندان مورد توجه قرا نگرفته و صرفاً به یافته های حاصل از شوش و چند مکان دیگر محدوده مانده است. کاوش های لایه نگاری سال های 1386 تا 1388 در محوطه باستانی تپه سنجر در شمال خوزستان، مدارکی از این دوران در هزاره سوم ق.م را آشکار ساخته است که شامل معماری، سفال، مهر و نمونه هایی جهت تاریخ گذاری رادیوکربن می شود. این آثار در دو گمانه A و E به دست آمده که اطلاعات مفیدی را در مورد گاهنگاری شمال دشت شوشان، چگونگی ارتباط با شوش را ارائه داده است. یافته های کاوش نشان می دهد که با تداوم سکونت در دوره آغازایلامی، این محوطه احتمالاً در دوره شوش 4 الف مدتی غیرمسکون شده، سپس در دوره شوش 4ب دوباره شواهدی از استقرار در آن نمایان شده که تا دوره شیماشکی، سوکلمخ و ایلام میانی ادامه می یابد.