Plus de 80 000 soldats français ont été envoyés aux Dardanelles en 1915 par un gouvernement réticent, dans une expédition improvisée et organisée à la hâte. Quand l'échec devint évident, les survivants ont été convoyés vers Salonique pour une autre expédition encore plus importante en Macédoine, au total près de 400 000 soldats français sont passés par cette armée d’Orient. Les soldats partaient avec appréhension vers l’inconnu, mais les mots de Constantinople, Orient et Grèce, leur rappelaient des visions littéraires agréables, à eux comme à leur famille qui ignoraient tout du pays. Leurs mémoires montrent que les réalités furent tout sauf agréables : conditions naturelles, climat, approvisionnement, équipement, munitions, maladies ; mais leur correspondance, censurée et autocensurée, ne dit rien de cela en France et la presse se tait. Tout au contraire, elle répand l’image des plaisirs de Salonique que peuvent connaître les officiers et les correspondants de presse, image qui restera après la guerre et fait que leur contribution à la victoire des alliés sera sous‑estimée. Leurs souffrances et leurs sacrifices sont ignorés, on les croit « planqués » au soleil. Chez eux, l’amertume est grande : ils comprennent que gagner Constantinople est impossible, ils constatent que la Macédoine ne ressemble pas à la Grèce de leurs rêves, que toutes les populations ne sont pas grecques et que, même les Grecs, ne sont pas toujours heureux de les voir. Alors pourquoi aller mourir loin de chez soi quand votre propre gouvernement vous abandonne, en quoi cela contribue‑t‑il à défendre la France ? Ce livre, nourri des mémoires et souvenirs émouvants des soldats, témoigne à la fois de leurs conditions de vie et de combat extrêmement difficiles, de la crise morale qu’ils ont vécue en Macédoine telle qu’ils l’ont découverte avec sa toute sa diversité.
More than 80,000 French soldiers were sent to the Dardanelles in 1915 by a reluctant government, in a poorly prepared and poorly organized expedition, condemned to failure. When this failure became evident, the survivors were sent to Salonika for another, even more important, expedition to Macedonia; more than 400,000 French soldiers have taken part in the French Oriental Expeditionary Force. The soldiers were leaving with apprehension towards the unknown, but the words Constantinople, East and Greece, reminded them of pleasant literary visions, they liked; as their family and the general staff headquarters, they knew nothing about the country. Their memoirs show that the realities were anything but pleasant: natural conditions, climate, supplies, equipment, ammunition, diseases; but their correspondence, censored and self‑censored, says nothing of that in France and the press is silent. On the contrary, it spreads the image of the pleasures of Salonica that can be known by the officers and the correspondents of press, image which will remain after the war and makes that their contribution to the victory of the allies will be underestimated. Their sufferings and their sacrifices are ignored, they are thought to be “hidden” from the real war, bathing in the sun. There is great bitterness among them: they understand that to win Constantinople is impossible, they find that Macedonia does not look like the Greece of their dreams, that not all populations are Greek and that even the Greeks are not happy to see them. So why go and die so far from home when your own government abandons you, how does it help to defend France? This book, fed by memoirs and moving memories of the soldiers, testifies at the same time of their conditions of life and extremely difficult fight, of the moral crisis that they lived and gives us data about the life in Macedonia as they have discovered with all its diversity.
Περισσότεροι από 80.000 Γάλλοι στρατιώτες στάλθησαν στα Δαρδανέλια το 1915 από μια διστακτική κυβέρνηση, σε μια κακή προετοιμασία και ανεπαρκώς οργανωμένη αποστολή, καταδικασμένη σε αποτυχία. Όταν αυτή η αποτυχία έγινε εμφανής, οι επιζώντες μεταφέρθηκαν στη Θεσσαλονίκη για μια ακόμη μεγαλύτερη αποστολή στη Μακεδονία, στο σύνολο περισσότεροι από 400.000 Γάλλοι πέρασαν από το Ανατολιτικό Στρατό. Οι στρατιώτες έφευγαν με ανησυχία προς το άγνωστο, αλλά οι λέξεις Κωνσταντινούπολη, Ανατολή και Ελλάδα, τους υπενθύμισαν ευχάριστα λογοτεχνικά οράματα. Ούτε αυτοί οι ίδιοι, ούτε η οικογένειά τους ούτε η ΓΓΕΣ δεν γνώριζε τίποτα για τη περιοχή. Τα απομνημονεύματά τους δείχνουν ότι οι πραγματικότητες ήταν κάθε άλλο παρά ευχάριστες: δύσκολες φυσικές συνθήκες, κλίμα, προμήθειες, εξοπλισμός, πυρομαχικά, ασθένειες. αλλά η αλληλογραφία τους, λογοκριμένη και αυτολογοκριμένη, δεν λέει τίποτα γι΄αυτό στη Γαλλία και ο Τύπος είναι σιωπηλός. Αντιθέτως, εξαπλώνει την εικόνα των απολαύσεων της Θεσσαλονίκης που είναι γνωστές μόνο από τους αξιωματικούς και τους ανταποκριτές του Τύπου, εικόνα που θα παραμείνει μετά τον πόλεμο και θα υποτιμήσει τη συμβολή τους στη νίκη των συμμάχων. Τα βάσανα και οι θυσίες τους αγνοούνται, θεωρούνται «κρυμμένα» ήσυχα στον ήλιο. Μέσα τους, η πίκρα είναι μεγάλη: καταλαβαίνουν ότι η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης είναι αδύνατη, συνειδητοποιούν ότι η Μακεδονία δεν μοιάζει με την Ελλάδα των ονείρων τους, ότι δεν είναι όλοι οι κάτοικοι Έλληνες και ότι ακόμα και οι Έλληνες δεν είναι πάντα ευχαριστημένοι με τον ερχομό τους. Γιατί λοιπόν να πας και να πεθάνεις μακριά από το σπίτι σου όταν η κυβέρνησή σου σ’ εγκαταλείπει, τι είδος βοήθειας δίνεις στην υπεράσπιση της Γαλλίας; Αυτό το βιβλίο, τροφοδοτούμενο από τα αναμνημονεύματα και τις συγκινητικές αναμνήσεις των στρατιωτών, μαρτυρά ταυτόχρονα τις συνθήκες ζωής τους και την εξαιρετικά δύσκολη μάχη, την ηθική κρίση που ζούσαν και δίνει τα στοιχεία της ζωής στη Μακεδονία καθώς την έχουν ανακαλύψει με όλη την ποικιλομορφία της.
