Les métaphores conceptuelles dans les synthèmes en -φάγος du grec moderne

Résumé Fr En El

Les catégorisations linguistiques ne dépendant pas uniquement des distinctions qui existent dans le monde, mais aussi de la structuration métaphorique et métonymique de nos perceptions du monde. Dans cette étude, deux types de données sont examinées : les inscriptions des synthèmes en –φάγος du Dictionnaire inverse du Grec Moderne (Anastassiadis‑Symeonidis, 2002/2008), par exemple οικοπεδοφάγος « mangeur de terrain », ainsi que des néologismes trouvés dans les médias traditionnels et numériques durant la période 2013-2015, comme par exemple συνταξιοφάγος « mangeur de pensions ». La productivité importante de la formation ainsi que le lien entre l’interprétation de ces unités sur le plan sémantique et les métaphores conceptuelles liées au verbe τρώγω/φάγω, sont démontrés. La conclusion porte sur le constat que le grec moderne est actuellement dans une période de changement lexicologique, en concordance avec les changements socio-économiques qui affectent le pays depuis le début de la crise.

Linguistic categorisation depends not just on our naming of distinctions that exist in the world, but also on our metaphorical and metonymic structuring of our perceptions of the world. In this study, two types of data are examined: inscriptions of compounds in –φάγος from the Reverse Modern Greek Dictionnary (Anastassiadis‑Symeonidis, 2002/2008), e.g. οικοπεδοφάγος “land-eater”, as well as neologisms found in traditional and digital Greek media from 2013 to 2015, e.g. συνταξιοφάγος “pension-eater”. The important productivity of the formation, as well as the link between the semantic interpretation of these units and conceptual metaphors related to the verb τρώγω/φάγω is demonstrated. Conclusions include the acknowledgement that Modern Greek is currently in a period of lexicological change, in line with the important socio-economic change affecting the country since the beginning of the crisis.

Οι γλωσσικές κατηγοριοποιήσεις δεν εξαρτώνται αποκλειστικά από τις διάφορες κατηγορίες που αντικειμενικά χαρακτηρίζουν τον κόσμο που μας περιβάλλει, αλλά κι από τη μεταφορική και μετωνυμική διάρθρωση που καθορίζει τον τρόπο που ο ομιλητής αντιλαμβάνεται και κωδικοποιεί τα διαφόρων ειδών ερεθίσματα. Στην παρούσα έρευνα εξετάζονται δύο τύποι δεδομένων : αφενός, οι εγγραφές στο Αντίστροφο Λεξικό της Νέας Ελληνικής (Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, 2002/2008) που περιέχουν το λεξικό μόρφημα –φάγος, π.χ. οικοπεδοφάγος, κι αφετέρου οι νεολογισμοί που εμφανίζονται στα ψηφιακά και παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης κατά την περίοδο 2013-2015, π.χ. συνταξιοφάγος. Τα δεδομένα καταδεικνύουν την αξιοσημείωτη παραγωγικότητα του σχηματισμού σε –φάγος καθώς και τη στενή σχέση μεταξύ της ερμηνείας των μονάδων αυτών σε σημασιολογικό επίπεδο και των νοητικών μεταφορών που συνδέονται με το ρήμα τρώγω/φάγω. Ένα από τα συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι η ΝΕ διανύει περίοδο λεξικολογικής αλλαγής, συνακόλουθη με τις κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές που επιφέρει η κρίση.