Mémoire, génocide et identité

Résumé Fr En Nl

La négation turque du génocide arménien a eu un impact extrêmement important sur la société turque. Des générations entières ont grandi dans la négation officielle de ce génocide. Des recherches sur l’histoire orale menée auprès de Turcs et de Kurdes âgés, dans l’est de la Turquie, révèlent cependant que ces personnes en conservent des souvenirs vivants. À partir d’interviews de (petits-)enfants turcs et kurdes de témoins oculaires, cet article examine un certain nombre de questions que soulève le souvenir du génocide arménien. Il affirme ainsi que l’on assiste non seulement à un conflit entre la mémoire politique turque et la mémoire culturelle arménienne, mais aussi entre la mémoire politique turque (l’histoire officielle) et la mémoire collective turque et kurde. Autrement dit : le gouvernement turc nie l’existence d’un génocide dont se souvient encore sa propre population.

The Turkish denial of the Armenian genocide has had an immeasurable impact on Turkish society, as entire generations grew up with the denial as the official story. But oral history research with elderly Turks and Kurds in Eastern Turkey demonstrates that they hold vivid (post-)memories of the genocide. Based on interviews conducted with Turkish and Kurdish (grand-)children of eye witnesses, this article examines some of the problems surrounding the memory of the Armenian genocide and argues that there is a clash, not only between Turkish political memory and Armenian cultural memory, but also between Turkish political memory (the official state narrative) and Turkish/Kurdish social memory. In a nutshell: the Turkish government is denying a genocide that its own population remembers.

De Turkse ontkenning van de Armeense genocide heeft een bijzonder grote impact gehad op de Turkse maatschappij. Hele generaties groeiden op met de ontkenning als officieel verhaal. Onderzoek naar mondelinge geschiedenis bij oudere Turken en Koerden in Oost-Turkije toont echter aan dat deze mensen levendige (post)herinneringen overhouden aan de genocide. Uitgaande van interviews met Turkse en Koerdische (klein)kinderen van ooggetuigen bestudeert dit artikel een aantal vragen die zich opdringen rond de herinnering aan de Armeense genocide. Zo stelt het dat er sprake is van een conflict, niet alleen tussen het Turkse politieke geheugen en het Armeense culturele geheugen, maar ook tussen het Turkse politieke geheugen (het officiële verhaal) en het Turkse en Koerdische maatschappelijke geheugen. Met andere woorden: de Turkse regering ontkent een genocide die haar eigen bevolking zich nog herinnert.