Filozoficzny potencjał podmiotowości w świetle koncepcji lęku Jacques’a Lacana

Résumé Pl En

Artykuł dotyczy filozoficznego potencjału podmiotowości, dla której punkt wyjścia stanowi koncepcja lęku w teorii Jacquesa Lacana. Tekst został podzielony na dwie części. W pierwszej koncentruję się na koncepcji lęku w świetle podmiotowości w teorii Lacana. Lęk nie jest w niej pojęciem bezprzedmiotowym, lecz zawsze dotyczy obiektu, sygnalizując cięcia w obszarze podmiotowej struktury. Pojawia się tam, gdzie dochodzi do rozbicia, pokawałkowania, braku jedności w tej strukturze oraz ściśle wiąże się z pragnieniem Innego. Najpełniejszą wykładnię teorii lęku Lacan zawarł w seminarium Lʾangoisse, na którym opieram swoje analizy. Druga część artykułu poszerza rozważania na temat podmiotowości i lęku według Lacana o odniesienia do rozważań na temat lęku i pragnienia u filozofów, takich jak Emmanuel Lévinas i Paul Ricoeur. Dyskusję nad potencjałem podmiotowości wynikającym ze zdolności odczuwania lęku i pragnienia poszerzam także o odniesienie do filozofii moralnej Immanuela Kanta, do której sam autor Lʾangoisse chętnie nawiązywał.

Taking Jacques Lacan’s concept of fear as a starting point, Szarbat examines the philosophical potential of subjectivity. The first half of the article focuses on the concept of fear in the light of Lacan’s theory of subjectivity. Here, fear does not lack an object but always refers to one, signalling cuts in the sphere of the subject’s structure. It appears where that structure is marked by shattering, fragmentation or lack of unity, and it is closely related to the desire of the Other. Szabat’s analyses is based on Lacan’s fullest account of his theory of fear in his seminar L’angoisse. The second part complements Lacan’s considerations on subjectivity and fear with reflections on fear and desire by philosophers such as Emmanuel Lévinas and Paul Ricoeur. Szabat also enriches the debate on the potential of subjectivity that results from the ability to experience fear and desire by referring to the moral philosophy of Immanuel Kant, a frequent reference for Lacan.