La production du bleu égyptien durant l’époque hellénistique et l’Empire romain (IIIe s. av. J.-C.-Ier s. apr. J.-C.)

Résumé Fr En El

Le bleu égyptien, premier pigment de synthèse mis au point, est le seul pigment de couleur bleue à avoir été utilisé pour la peinture murale durant l’Antiquité. Après une présentation générale concernant ce pigment (technique de production, usages), nous insisterons sur les divers ateliers connus (Égypte, Italie). Enfin, une partie sera consacrée aux données apportées par les fouilles du Centre Jean Bérard à Cumes (Campanie, Italie), ce qui nous permettra de mieux cerner la production du pigment dans les Champs Phlégréens durant le ier s. apr. J.-C.

Egyptian blue, the first synthetic pigment created, is the only blue pigment used for mural painting during Antiquity. Our paper aims at a general overview of this pigment (its techniques of production, its various uses), based on locations where it was produced (Egypt, Italy). According to our findings, several elements lead us to believe that the Phlegreens Fields harboured several workshops in which the pigment was produced between the first century BC and the first century AD. Finally we will conclude by describing the excavations works carried out by the Centre Jean Bérard in Cumes, during which the crucibles used to produce the pigment were studied.

Το αιγυπτιακό μπλε, η πρώτη συνθετική χρωστική ουσία, είναι το μόνο μπλε χρώμα που χρησιμοποιήθηκε σε τοιχογραφίες στην αρχαιότητα. Μετά από μια γενική παρουσίαση της χρωστικής αυτής ουσίας (τεχνική παραγωγής, χρήσεις), θα ασχοληθούμε με τα διάφορα γνωστά εργαστήρια (Αίγυπτος, Ιταλία). Τέλος, ένα μέρος του άρθρου αφορά στα στοιχεία που προέκυψαν από τις ανασκαφές του Κέντρου Jean Bérard στην Κύμη (Καμπανία, Ιταλία), κάτι που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα την παραγωγή της χρωστικής ουσίας στα Φλεγραία Πεδία κατά τον 1° αι. μ.Χ.