Au bas Moyen Âge, aucun prince territorial d’une certaine envergure ne pouvait encore se contenter des ressources financières de son propre domaine. Dans le comté de Flandre du dernier quart du XIVe siècle, la gestion financière des comtes nécessitait également un recours à des aides, des prêts et d’autres finances « extraordinaires », mais cela n’entraînait pas une négligence progressive des revenus « ordinaires » du domaine. Au contraire, en acquérant des seigneuries nouvelles, en développant les taxes frappant le commerce international florissant et surtout l’importation de bières, et même en inaugurant une campagne d’assainissement des rentes immuables du « domaine ancien », on a réussi à maintenir, voire à augmenter le rapport total des revenus domaniaux, bien que on se soit vu confronté aux effets néfastes de la rébellion gantoise (1379-1385). D’autre part, le domaine comtal fut rarement utilisé pour des aliénations permanentes en vue de supporter le réseau de relations personnelles établi par le prince. Probablement, cette politique « consciencieuse » s’explique en grande partie par l’aspiration comtale à des finances indépendantes de l’approbation des grandes villes.
Tim SOENS, Evolution and Management of the Counts of Flanders’ Domain under Louis de Male and Philippe le Hardi (1346-1404). No late medieval king or prince, eager to acquire an important position on the international political scene, proved able to live from his own domanial resources. In the final quarter of the XIVth century, the counts of Flanders too derived substantial funds from subventions, loans and other « extraordinary » revenues, but this did not imply a progressive neglect of the « ordinary » domanial resources. By acquiring new manors, by raising the duties charged on the flourishing foreign trade and especially on the imports of beer and even by a large-scale reorganization of the fixed-rent system of the so-called « old domain », the level of domanial resources could be maintained and even increased, although the general economic situation after the Ghent War (1379-1385) was anything but excellent. Furthermore, the permanent alienation of parts of the counts’ domain in order to establish or maintain personal relations was no common practice. This cautious policy was probably inspired by the counts’ striving for financial resources independent from the dangerous interference of the mighty cities of the county.
In de late Middeleeuwen kon geen enkele zichzelf respecterende territoriale vorst er zich nog op beroemen uitsluitend van de inkomsten van zijn domein te leven. Ook in het graafschap Vlaanderen van het laatste kwart van de 14e eeuw betrok de vorst aanzienlijke geldmiddelen uit beden, leningen en andere « buitengewone » inkomsten, maar dit leidde allerminst tot de verwaarlozing van de « gewone », domaniale, inkomsten. Door het verwerven van nieuwe heerlijkheden, de uitbouw van het taksenstelsel op de bloeiende internationale handel – waarbij op de eerste plaats de import van bier geviseerd werd – en een relatief grootschalige saneringscampagne van de uit onveranderlijke cijnzen bestaande inkomsten van het « oude domein », konden de domeininkomsten op peil gehouden worden en zelfs toenemen, het negatieve effect van de opstand van Gent (1379-1385) ten spijt. Anderzijds werd zelden uit het eigen domein geput voor eigendomsoverdrachten als steun voor het net van persoonlijke relaties van de prins. Dit zorgzaam beleid kan waarschijnlijk verklaard door het grafelijk streven naar een financiële toestand die niet meer afhing van de goedkeuring door de steden.
