Χρήση αναισθητικών ουσιών σε ψάρια ιχθυοκαλλιεργειών Use of anaesthetic agents in farmed fish El En

Résumé El En

Η εκτροφή των ψαριών στις ιχθυοκαλλιέργειες απαιτεί μεγάλο αριθμό παρεμβάσεων, οι οποίες, προκειμένου να γίνουν με ευκολία και ασφάλεια, καθιστούν αναγκαία τη χρήση αναισθητικών ουσιών. Η χρήση αναισθητικών ουσιών διευκολύνει τους χειρισμούς και μειώνει το στρες που προκαλείται κατά την εκτέλεση τους, ενώ επιτρέπει την εκτέλεση επώδυνων επεμβάσεων. Ενέργειες, όπως η διαλογή μεγέθους, το τεστ νηκτικής κύστης, ο εμβολιασμός, η σήμανση, η μεταφορά, η αιμοληψία και η τεχνητή γονιμοποίηση, απαιτούν τη χρήση αναισθητικών ουσιών σε δόσεις, οι οποίες, ανάλογα με την περίπτωση, εξασφαλίζουν από ελαφρά ηρέμηση μέχρι βαθιά χειρουργική αναισθησία. Το ιδανικό αναισθητικό για ψάρια ιχθυοκαλλιεργειών πρέπει να εξασφαλίζει γρήγορη εγκατάσταση και ανάνηψη από την αναισθησία, να είναι ασφαλές για τα ψάρια και το χρήστη, να μην αφήνει κατάλοιπα στους ιστούς και να είναι οικονομικό και εύχρηστο. Τα αναισθητικά συνήθως προσλαμβάνονται μέσω των βραγχίων, αφού πρώταδιαλυθούν στο νερό στο οποίο βρίσκονται τα ψάρια. Η ανάνηψη από την αναισθησία γίνεται με τοποθέτηση των ψαριών σε νερό απαλλαγμένο από την αναισθητική ουσία. Η ανταπόκριση των ψαριώνστα αναισθητικά εξαρτάται από το είδος, το μέγεθος και το σωματικό βάρος του ψαριού, την αναλογία μεταξύ του σωματικού βάρουςκαι της επιφάνειας των βραγχίων του, τη λιποπεριεκτικότητα, το φύλο, τη σεξουαλική ωριμότητα, τη φυσική κατάσταση καιτην κατάσταση της υγείας του, αλλά και τη θερμοκρασία, το pH καιτην περιεκτικότητα του νερού στο οποίο διαβιεί σε άλατα, μέταλλακαι οξυγόνο. Τα αναισθητικά που χρησιμοποιούνται σήμερα συχνότερα στα περισσότερα είδη ψαριών είναι η τρικαίνη, η βενξοκαίνη, η φαινοξυαιθανόλη, η κιναλδίνη, η θειική κιναλδίνη, το γαριφαλέλαιο και η μετομιδάτη. Η τρικαίνη είναι η μόνη αναισθητική ουσία που έχει άδεια από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ για χρήση σε ψάρια ιχθυοκαλλιεργειών. Είναι εύχρηστη και θεωρείται ασφαλής για τα ψάρια και το χρήστη, έχει όμως υψηλό κόστος αγοράς και απαιτείται χρόνος αναμονής 21 ημερών μετά τη χρήση της. Η βενξοκαίνη είναι ουσία παρόμοια με την τρικαίνη, αλλά πολύ λιγότερο υδατοδιαλυτή, οπότε τα διαλύματα της πρέπει να παρασκευάζονται με αιθανόλη ή ακετόνη. Είναι όμως πιο οικονομική, μετά τη χρήση της απαιτείται χρόνος αναμονής μόνο 24 ωρών και θεωρείται αρκετά ασφαλής για τα ψάρια και τo χρήστη. Η φαινοξυαιθανόλη είναι μετρίως υδατοδιαλυτή, διαλύεται όμως εύκολα σε αιθανόλη. Είναι οικονομική, εύχρηστη, αρκετά ασφαλής για τα ψάρια, αν και ίσως όχι πάντα ασφαλής για το χρήστη, ενώ τα διαλύματα της έχουν, πέραν της αναισθητικής, αντιβακτηριακή και αντιμυκητιακή δράση. Η κιναλδίνη και η θειικήκιναλδίνη είναι εύχρηστες, αλλά η δεύτερη, η οποία είναι και η περισσότερο ασφαλής, είναι ιδιαίτερα ακριβή. Έχει αναφερθεί ότι μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό των βραγχίων και βλάβες του κερατοειδούς χιτώνα των ψαριών, καθώς και ερεθισμό του επιπεφυκότα και αναπνευστικά προβλήματα στο χρήστη. Το γαριφαλέλαιο είναι ελαιώδες υγρό το οποίο περιέχει τις δραστικές ουσίες ευγενόλη και ισοευγενόλη. Είναι οικονομικό και εύχρηστο, έχει αντιμυκητιακή και αντιβακτηριακή δράση, θεωρείται αρκετά ασφαλές για τα ψάρια και το χρήστη και δεν απαιτείται χρόνος αναμονής μετά τη χρήση του. Η μετομιδάτη εξασφαλίζει ταχεία εγκατάσταση, ενώ η ανάνηψη από την αναισθησία μπορεί να είναι παρατεταμένη όταν ο χρόνος έκθεσης είναι μεγάλος. Επιπλέον, φαίνεται να πλεονεκτεί έναντι των άλλων αναισθητικών ουσιών, λόγω του ότι πιθανώς προκαλεί το λιγότερο στρες στα ψάρια κατά τη διαδικασία αναισθητοποίησής τους.

Anaesthetic agents are routinely used in farmed fish to permit the performance of painful procedures, ease handling and reduce stress during grading, tagging, transport, blood sampling, artificial breeding and vaccination of fish. An ideal anaesthetic for fish should induce anaesthesia rapidly, allow a rapid recovery, be safe to both fish and user, leave low tissue residues and be inexpensive and easy to use. A variety of factors, including species, size, body weight, gill surface area to body weight ratio, lipid content, sex, sexual maturity, physical condition and health state of the fish, as well as temperature, pH, salinity and oxygen and mineral content of the water may affect the anaesthetic process in fish. The most commonly used anaesthetics are tricaine, benzocaine, phenoxyethanol, quinaldine, quinate, clove oil and metomidate. Tricaine is the only anaesthetic licensed for farmed fish use in the USA. It is easy to use and safe, but also expensive. Benzocaine is cheaper, but poorly water-soluble and has to be prepared in either ethanol or acetone. Phenoxyethanol is considered by most fish farmers as the anaesthetic of choice for farmed fish, because of its easy preparation, low price, rapid action and bactericidal and fungicidal properties. Quin aldine and quinate are effective and easy to use anaesthetic agents, however, a number of adverse effects have been reported to both fish and users. The active ingredients of clove oil are eugenol and isoeugenol and have been introduced only recently as fish anaesthetics. Apart from being inexpensive and easy to use, clove oil has also bactericidal and fungicidal properties. Metomidate may have a certain advantage as it probably evokes a less severe stress response in fish than the other anaesthetic agents.