Είναι κοινό και λεπτό, στη Γαλλία, να προσεγγίζουμε ορθολογικά τις μεταναστεύσεις. Μπανάλ, δεδομένου του γεγονότος ότι ο ξένος αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής βιβλιογραφίας από τις αρχές του 19ου αιώνα και τη σημασία της διακρατικής κινητικότητας και των συζητήσεων που αυτή γεννά. Λεπτό λόγω της εμβέλειας του πεδίου, της πολυπλοκότητάς του, της μεταβλητότητας και της ασάφειας των ερωτημάτων και των παραδειγμάτων που συνυπάρχουν, καθώς και της σοβαρότητας των καταστάσεων που περιλαμβάνει. Η σύγχρονη κοινωνιολογία ασχολείται με αυτό το είδος προβλήματος που τίθεται από τις μεταναστεύσεις, όσον αφορά τους πληθυντικούς δεσμούς, τα δίκτυα και τους πόρους, την κινητικότητα, τα πορτρέτα και τις τροχιές. Οι ερευνητές ενδιαφέρονται για την οργάνωση θεσμικών απαντήσεων σε πολύπλοκα και ποικίλα ζητήματα, και για τα περιθώρια που αφήνονται στη διακριτική ευχέρεια φορέων διαφορετικής φύσης. Αλλά τα τελευταία χρόνια, ορισμένοι συγγραφείς αναρωτήθηκαν για τη σκοπιμότητα χρήσης των δικαιωμάτων ως πιθανού παραδείγματος για να σκεφτούν αυτά τα ερωτήματα.Προκειμένου να μειωθεί η δυσκολία αυτών των προβλημάτων, προτείνω τη διερεύνηση, χρησιμοποιώντας εργαλεία από την ποιοτική και ολοκληρωμένη κοινωνιολογία που συνδυάζει βιογραφικές συνεντεύξεις, παρατηρήσεις και εμβαπτίσεις. Με αυτόν τον τρόπο, ανακατασκευάζω την εμπειρία και τις τροχιές των ανθρώπων μέσα από τις υποχρεώσεις τους, ακολουθώντας τις κατά μήκος δικτύων και θεσμών. Παρουσιάζω τα αποτελέσματά μου με τη μορφή μονογραφιών κάθε συσκευής που συναντούν οι ξένοι, σεβόμενη τη διάταξή τους στο χρόνο. Τα αποτελέσματά μου δείχνουν ότι η αντικατάσταση συγκεκριμένων ανθρώπων, άμεσα ενδιαφερομένων στις σχέσεις δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, από επαγγελματικούς ρόλους και οργανισμούς, όπως το κράτος ή οι κοινότητες, προάγει τη σύγχυση. Υποστηρίζω τη θέση ότι, τουλάχιστον για τους μετανάστες, οι υποχρεώσεις έναντι των αφηρημένων οντοτήτων, μέσω των δικαιωμάτων που παρέχονται στους αντιπροσώπους τους, διαστρεβλώνουν αυτό που μπορεί να γίνει κατανοητό ως «θεμελιώδη δικαιώματα».
It is both banal and delicate, in France, to approach migrations rationally. Banal, given the fact that the foreigner has been an object of scientific literature since the beginning of the 19th century and the importance of transnational mobility and the debates it generates. Delicate because of the scope of the field, its complexity, the variability and ambiguity of the questions and paradigms that coexist, as well as the seriousness of the situations it includes. Contemporary sociology is concerned with this kind of problem posed by migrations, in terms of plural affiliations, networks and resources, mobility, portraits and trajectories. Researchers are interested in the organization of institutional responses to complex and varied issues, and in the leeway left to the discretion of actors of different natures. But in recent years, some authors have wondered about the advisability of using rights as a possible paradigm to think about these questions.In order to reduce the difficulty of these problems, I propose to investigate, using tools from qualitative and comprehensive sociology combining biographical interviews, observations and immersions. In this way, I reconstruct the experience and trajectories of people through their obligations, following them along networks and institutions. I present my results in the form of monographs of each device encountered by foreigners, respecting their arrangement over time. I then look at whether the orientation of the obligations (duties towards oneself or others) and the status of the linked entities (real individuals or abstractions) influence their implementation. My results show that the substitution of concrete people, directly concerned in the relations of rights and duties, by professional roles and organizations, such as the State or communities, promotes confusion. I support the thesis that, for migrants at least, the duties towards abstract entities, through the rights granted to their agents, distort what can be understood by “fundamental rights”.
Es a la vez banal y delicado, en Francia, abordar las migraciones de manera racional. Banal, dado que el extranjero ha sido objeto de la literatura científica desde principios del siglo XIX y la importancia de la movilidad transnacional y los debates que genera. Delicado por la amplitud del campo, su complejidad, la variabilidad y ambigüedad de las cuestiones y paradigmas que conviven, así como la gravedad de las situaciones que engloba. La sociología contemporánea se ocupa de este tipo de problemas que plantea la migración, en términos de pluralidad de filiaciones, redes y recursos, movilidad, retratos y trayectorias. Los investigadores están interesados en la organización de respuestas institucionales a problemas complejos y variados, y en el margen de maniobra que se deja a la discreción de actores de diferente naturaleza. Pero en los últimos años, algunos autores se han preguntado sobre la conveniencia de utilizar los derechos como posible paradigma para pensar estas cuestiones.Para reducir la dificultad de estos problemas, propongo investigar utilizando herramientas de la sociología cualitativa y comprensiva, combinando entrevistas biográficas, observaciones e inmersiones. De esta forma, reconstruyo la experiencia y trayectorias de las personas a través de sus obligaciones, siguiéndolas a lo largo de redes e instituciones. Presento mis resultados en forma de monografías de cada dispositivo encontrado por los extranjeros, respetando su disposición en el tiempo. Mis resultados muestran que la sustitución de personas concretas, directamente involucradas en las relaciones de derechos y deberes, por roles y organizaciones profesionales, como el Estado o las comunidades, promueve la confusión. Apoyo la tesis de que, al menos para los migrantes, los deberes hacia entidades abstractas, a través de los derechos otorgados a sus agentes, desvirtúan lo que puede entenderse por "derechos fundamentales".
Il est à la fois banal et délicat, en France, d’aborder rationnellement les migrations. Banal, au vu du fait que l’étranger est un objet de la littérature scientifique depuis le début du XIXe siècle et de l’importance des mobilités transnationales comme des débats qu’elles génèrent. Délicat en raison de l’étendue du domaine, de sa complexité, de la variabilité et de l’ambiguïté des questionnements et des paradigmes qui coexistent comme de la gravité des situations qu’il comprend. La sociologie contemporaine se préoccupe de ce genre de problèmes posés par les migrations, en termes d’affiliations plurielles, de réseaux et de ressources, de mobilités, de portraits et de trajectoires. Les chercheurs s’intéressent aux agencements des réponses institutionnelles face à des questions complexes et variées, et aux marges de manœuvre laissées à la discrétion d’acteurs de différentes natures. Mais depuis quelques années, certains auteurs s’interrogent sur l’opportunité d’utiliser les droits comme un paradigme possible pour penser ces questions.Afin de réduire la difficulté de ces problèmes, je propose d’enquêter, à partir d’outils provenant de la sociologie qualitative et compréhensive combinant des entretiens biographiques, des observations et des immersions. Je reconstruis de cette manière l’expérience et les trajectoires des personnes au travers de leurs obligations, en les suivant le long des réseaux et des institutions. Je restitue mes résultats sous la forme de monographies de chaque dispositif rencontré par les étrangers, en respectant leur agencement dans le temps. Mes résultats montrent que la substitution des personnes concrètes, concernées directement dans les relations de droits et de devoirs, par des rôles professionnels et des organisations, comme l’État ou les collectivités, favorise les confusions. Je soutiens la thèse que, pour les migrants au moins, les devoirs envers les entités abstraites, au travers des droits octroyés à leurs agents, dénaturent ce que l’on peut entendre par « droits fondamentaux ».
