Welkom in de woestijn van het dekoloniale filistijnisme. Esthetische reflectie te midden van radicale culturele strijd in Zuid-Afrika

Résumé 0

Dit artikel stelt zich tot doel om de voornaamste theoretische implicaties te doordenken van wat het benoemt als de filistijnse tendens van het radicale dekoloniale cultureel activisme van universiteitstudenten in Zuid-Afrika sinds 2015. Dit verwijst naar het gebruik van extreme, confronterende en gewelddadige strategieën van culturele contestatie zoals het vandaliseren, vernietigen en verwijderen van culturele of artistieke artefacten uit het koloniale of apartheidverleden. Het artikel biedt vooreerst een kritisch overzicht van gangbare theoretische rechtvaardigingen van dergelijke culturele politiek, alsook de belangrijkste tegenwerpingen. Ik voer aan dat deze te kort schieten in het ernstig opvatten en/of fundamenteel doordenken van wat op het spel staat in filistijnse daden jegens artistieke en culturele objecten. Ik beargumenteer dat een meer nuchtere en dialectische conceptualisering vereist is van de filistijnse achterdocht en agressie jegens kunst en cultuur. Als één van de belangrijkste aanzetten tot dergelijke benadering wend ik mij tot Fredric Jamesons notie van de filistijn, die hij articuleerde in zijn interpretatie van het esthetische denken van Theodor Adorno. Alhoewel ik mij distantieer van het neomarxistisch perspectief van Jamesons theorisering, zie ik hierin de mogelijkheid om filistijnisme te begrijpen als reactie tegen wat ik, in verwijzing naar het werk van Jacques Rancière, "esthetische verdelingen" noem, oftewel, opgelegde onderscheidingen en hiërarchieën met betrekking tot de esthetische capaciteiten van verschillende groepen in de samenleving. De filistijnse haat tegenover kunst en cultuur kan dan begrepen worden als een legitieme onvrede met hun medeplichtigheid in het instellen en onderhouden van dergelijke verdelingen. Aldus onderneemt dit artikel om een meer affirmatieve lezing te bieden van de radicale culturele politiek van de huidige studentenactivisten in Zuid-Afrika.