Models of the Homeland-Diaspora Cooperation Հայրենիք-Սփյուռք համագործակցության մոդելները En Hy

Résumé En Hy

The book discusses the models of the homeland-diaspora cooperation. Based on the Armenian and international cooperation, various formats are pointed out and their feasibility for the Armenian realities are evaluated. The practical methots for imlementation of the models are demonstrated. Special attention is paid to the issue of diaspora’s self-organization, and certain models for that are also proposed. The homeland-diaspora cooperation models can be classified by the nature and form of the relations.For the first criteria there are two types of relations: vertical and horizontal. Vertical relations are common for the relatively recent Diasporas, whose countries implement diaspora-centric policies by establishing and managing diaspora structures. Horizontal relations are typical for countries that have traditional diasporas, such as Armenia, Greece, Israel, etc. In this case the country forms equal and mutually beneficial relations with the already existing diaspora structures. There are two models for the second case, which can be conditionally named “Joint Effort” and “Common Agenda”. The “Joint Effort” model implies implementation of projects where the roles and functions are divided. Worded differently, joint projects help bring government and diaspora structures together under the same roof. The “Common Agenda” model implies a common idea the implementation of actions of which is left to the discretion of individual structures or persons. That means every institution or individual decides the steps needed to accomplish the established agenda on their own.

Գիրքը նվիրված է Հայաստան-սփյուռք համագործակցության մոդելներին։ Հայկական և միջազգային փորձի հիման վրա մատնանշվում են տարբեր ձևաչափեր, գնահատվում է դրանց կիրառականությունը հայ իրականության մեջ։ Ցույց են տրվում նաև մոդելների գործարկման ուղիները։ Հատուկ ուշադրություն է դարձվում սփյուռքի ինքնակազմակերպման խնդրին, որի լուծման համար նույնպես առաջարկվում են որոշ մոդելներ։Հայրենիք-սփյուռք համագործակցության մոդելները կարելի է դասակարգել ըստ հարաբերությունների բնույթի և ձևի։ Առաջին դեպքում հարաբերությունները լինում են ուղղահայաց և հորիզոնական։ Ուղղահայաց հարաբերությունները բնորոշ են համեմատաբար երիտասարդ սփյուռք ունեցող պետություններին, որոնք իրականացնում են սփյուռքակերտման քաղաքականություն՝ ստեղծելով և ղեկավարելով սփյուռքյան կառույցներ։ Հորիզոնական հարաբերությունները բնորոշ են այն պետություններին, որոնք ունեն ավանդական սփյուռք, ինչպիսիք են Հայաստանը, Հունաստանը, Իսրայելը և այլն։ Այս դեպքում արդեն իսկ գոյություն ունեցող սփյուռքյան կառույցների հետ պետությունը ձևավորում է հավասար և փոխշահավետ հարաբերություններ։ Երկրորդ դեպքում հայրենիք-սփյուռք հարաբերու թյուններն ունեն երկու մոդել, որոնք պայմանականորեն կարելի է անվանել «միասնական ջանք» և «միասնական օրակարգ»։ «Միասնական ջանք» մոդելի դեպքում առաջ են քաշվում նախագծեր, որոնց իրականացման համար կատարվում է նաև դերերի և գործառույթների բաշխում։ Այլ կերպ ասած՝ միասնական նախագծի միջոցով պետական և սփյուռքյան կառույցները բերվում են մեկ հարկի տակ։