Η διαγνωστική προσέγγιση της παγκυτταρσπενίας στο σκύλο Diagnostic approach of canine Pancytopenia El En

Résumé El En

Η παγκυτταροπενία στο περιφερικό αίμα του σκύλου οφείλεται συχνότερα στη μονοκυτταρική ερλιχίωση (Ehrlichia canis), στην παρβοεντερίτιδα, στη βακτηριδιακη σηψαιμία, καθώς και στη χορήγηση διάφορων φαρμάκων (αντινεοπλασματικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, αντιβακτηριδιακά, αντιπαρασιτικά, αντιεπιληπτικά, οιστρογόνα), που προκαλούν υποπλασία-απλασία του μυελού των οστών. Στα σπανιότερα αίτια περιλαμβάνονται η μυελόφθιση, το μυελοδυσπλαστικό και αιμοφαγοκυτταρικό σύνδρομο, η μυελονέκρωση, η μυελοίνωση και ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος. Στη διαγνωστική διερεύνηση τέτοιων περιστατικών θα πρέπει να περιλαμβάνεται η λήψη λεπτομερούς ιστορικού (π.χ. πρόσφατη χορήγηση φαρμάκων), η κλινική εξέταση, η όσο το δυνατόν πληρέστερη αιματολογική-βιοχημική διερεύνηση και η μικροσκοπική εξέταση επιχρισμάτων από το αίμα για τον αποκλεισμό της ψευδούς θρομβοκυτταροπενίας ή της λευκοκυτταροπενίας, την αναζήτηση μοριδίων της E canis, την ανεύρεση νεοπλασματικών κυττάρων (π.χ. λευχαιμίες) και τη διαπίστωση τοξικών μεταβολών στα ουδετερόφιλα. Σε κάθε όμως περίπτωση, θα πρέπει να εκτιμάται το μυελόγραμμα για τη διαφοροποίηση της μυελοκαταοταλτικής από τη μη μυελοκατασταλτική μορφή της μονοκυτταρικής ερλιχίωσης, που είναι ιδιαίτερα συχνή στην Ελλάδα, και για τη διάγνωση της νεοπλασματικής μυελόφθισης, του μυελοδυσπλασακου και αιμοφαγοκυτταρικου συνδρόμου και της απλασίας του μυελού των οστών. Η ιστοπαθολογική εξέταση, όχι μόνο επιβεβαιώνει την απλασία του μυελού των οστών, αλλά αποτελεί τη μέθοδο εκλογής για τη διάγνωση της μυελοίνωσης και της μυελονέκρωσης. Τέλος, δεν θα πρέπει να παραλείπονται η ανίχνευση των αντισωμάτων κατά της Ε canis και των αντιπυρηνικών αντισωμάτων στον ορό του αίματος, των αντιγόνων του παρβοϊου-2 στα κόπρανα και οι διάφορες απεικονιστικές εξετάσεις (π.χ. υπερηχοτομογράφημα κοιλίας για νεοπλάσματα ωοθηκών).

Canine pancytopenia in the peripheral blood is often the result of monocytic ehrlichiosis (Ehrlichia canis), parvoviral enteritis, sepsis and the use of various drugs (antineoplastic, nonsteroidal anti-inflammatory, antimicrobial, antiparasitic, antiepileptic, estrogens) accounting for bone marrow hypoplasiaaplasia. Sporadic cases of pancytopenia, induced by neoplastic myelophthisis, myelodysplastic and hemophagocytic syndromes, myelofibrosis, myelonecrosis and systemic lupus erythematosus may also be seen. A comprehensive diagnostic plan may include a detailed history (i.e. recent drug exposure), a thorough clinical examination, complete blood count, routine serum biochemistry and the microscopic examination of peripheral blood smears, to rule out false thrombocytopenia or leukopenia and to search for E canis morulae, leukemic cells and toxic neutrophilic changes. However, the diagnostic cornerstone in the pancytopenic dog is bone marrow cytology, for the undisputable differentiation between myelosuppressive and non-myelosuppressive monocytic ehrlichiosis and the confirmation of hemopoietic tumors, myelodysplastic or hemophagocytic syndromes and bone marrow aplasia. Bone marrow core biopsy and histopathology is the method of choice for the definitive diagnosis of myelofibrosis, myelonecrosis and occasionally of bone marrow aplasia. Also, serology for E canis and antinuclear antibodies and fecal ELISA for parvovirus antigen are strongly recommended, along with the application of various imaging techniques, especially for the detection of ovarian tumors.