Fouilles archéologiques effectuées en 1998-1999 par le Musée de Gaziantep : la Maison de la Ménade, la Maison d'Okéanos et la Maison aux quadrillages

Résumé En Tr

After the villagers had mentioned that the area of the site called Kelekagzi Mevkii had been the place of numerous illicit excavations, the Museum of Gaziantep decided to intervene and discovered two houses. The excavations of the House of the Maenad were done in 1998-1999. Two chronological phases have been distinguished in this building. A triclinium belonging to the first phase was put to light : it comprised a floor mosaic and was bound, on its Eastern side, by a corridor which was situated between the triclinium and room I. This room, which was probably a bedroom, could not be fully excavated, but a floor mosaic partially appeared. To the South, a small bathroom (A3) was uncovered. Further on, room II has been excavated : its walls showed two different phases. The floor mosaic depicts, in its Western part, Akratos and Euphrosyne. Further to the South, we uncovered, in 1999, a part of the house that could have been a peristyle during the first phase of occupation. Room A6 constituted its Northern gallery. Later on, the house underwent numerous refurbishments . Room II (A4) is cut by a wall, built directly upon the floor mosaic, which ran in an Easterly -Westerly direction. The peristyle is also transformed and the Southern wall of its gallery becomes the Northern wall of the new peristyle. On the stylobate of this second phase, four column bases were still in situ. Bathroom 2 (A5c) is built at the Eastern end of the latter peristyle, as well as room III (A5d), at the Western end. The floor mosaics of the house have been damaged ; however, in the triclinium, two fragmentary figures, amongst which Orpheus that can be identified thanks to an inscription, can be seen in the Northern panel ; in the Southern one, the high quality face of a feminine figure often called "the Gipsy Girl" could be a Maenad's face and became the symbol of Zeugma. In this house, the Museum of Gaziantep also uncovered the mosaic of Akratos and Euphrosyne, as well as other panels depicting Medusa, or Dionysos and Ariadne. Thanks to the mosaics and the ceramics that have been found in this excavation, it is possible to date the first phase of occupation of the house in the IInd century AD. This house has been occupied for quite a long period : above the second phase of occupation, an ash layer including glazed pottery of the XIh-XIIh centuries was uncovered. This structure may be a simple house, but its situation as well as its dimensions suggest that it might have been a building with commercial functions. In the same area, the House of Okeanos was excavated in 1999. Its architecture is much damaged. The best preserved part comprises a basin and a peristyle (peristyle I). At the Western end of its Southern gallery, a coin hoard comprising 264 bronze coins, was uncovered. The basin itself and the ground of three of its sides were decorated with geometric mosaics. The Eastern part of the house is built on a lower level. Room A2 presents a geometric floor mosaic, as well as room A3 which has also a mosaic with a circular panel containing a bust of Dionysos. Finally, to the East, peristyle II has, in its centre, a mosaic depicting Okeanos and Thetys, amid Erotes riding a dolphin and fishing Pan.

Zeugma örenyerinin Kelekağzı Mevkii adıyla bilinen kesiminde birçok kaçak kazı yapıldığını saptayan Gaziantep Müzesi'nin duruma müdahale kararı sonucunda iki konut açığa çıkarılmıştır. Menad Evi'ndeki kazılar 1998-1999 yıllarında gerçekleştirilmiştir. Söz konusu yapıda iki evre saptanmıştır. Eski yapı evresine ait bir triclinium günışığına çıkarılmıştır. Mozaik bezemeli bir tabana sahip olan bu triclinium'un doğusunda onu Oda I'den ayıran bir koridor bulunmaktaydı. Bir yatak odası oldugunu düşünebileceğimiz Oda I'in de, tümüyle kazılamamış olmasına karşın, bir taban mozaiğiyle bezeli oldugu anlaşılmıştır. Bu mekanın güneyinde küçük boyutlarda bir banyo odası (A3) yer almaktaydı. Güneye doğru devam edildiğinde duvarları iki evreli olan Oda II'ye (A4) geçilmekteydi. Tabanda bulunan mozaiğin batı kesiminde Akratos ile Euphrosyne betimlenmişti. Daha güneyde ise başlangıçta evin peristili olması muhtemel bir bölüm 1999'da açığa çıkarılmıştır. A6 mekanı bunun revağını oluşturmaktaydı. Daha sonra evde birtakım değişiklikler yapılmıştır. Oda II'nin ortasına, doğrudan mozaikli tabanın üzerine doğu-batı doğrultusunda bir duvar inşa edilmiş ; bu arada peristil de değiştirilmiş, revağın güney duvarı yeni peristilin kuzey duvarı haline getirilmiştir. İnşa edilen yeni Stylobat'ın üstünde dort sütun kaidesi açığa çıkarılmıştır. Geç dönem peristil revağının doğu ucuna Banyo Odası 2 (A5c) ve Oda III (A5d) inşa edilmiştir. Bu evin mozaik bezemeli tabanları son derece kötü durumdaydı. Bununla birlikte triclinium'daki kuzey panoda kısmen korunmuş iki insan figürü bulunmaktaydı. Bunlardan biri yanıbaşındakı yazıta göre Orpheus olmalıdır. Güney panoda ise, sıklıkla "Çingene Kızı" olarak adlandırılan, ama olasılıkla Menad'lardan birini betimleyen, Zeugma'nın simgesi haline gelmiş yüksek sanatsal nitelikli bir kadın figürü dikkati çekmekteydi. Ayrıca Akratos ile Euphrosyne mozaiği ve Medusa ya da Dionysos ile Ariadne panoları gibi başka dikkat çekici mozaikler de bu evde günışığına çıkarılmıştır. Mozaikler ve kazı sırasında ele geçen çanak çömlek yardımıyla Menad Evi'nin ilk evresini II.yy. ortalarına tarihlemek mümkündür. Söz konusu ev çok uzun süreyle iskan edilmiştir : ikinci evrenin üzerinde, XI.-XII. yy.'lara ait sirli seramikler içeren bir yangıin tabakası bulunmaktaydı. Bu kalıntılar bir konuta ait olabileceği gibi, konum ve boyutları göz önünde tutuldu- Aynı bölgede yer alan Okeanos Evi'nin kazısı 1999'da gerçekleştirilmiştir. Bu yapıya ait mimari kalıntılar son derece kötü durumdaydı. En iyi korunmuş olan bölümler bir havuz ve peristildir (peristil I). Güney revağının batı ucunda 264 bronz sikkeden oluşan bir define ele geçirilmiştir. Gerek havuzun içi, gerekse çevresindeki zeminin üç tarağı geometrik figürlü mozaiklerle bezeliydi. Evin doğu kesimi daha alçaktadır. A2 odasının zemini geometrik motifli bir mozaikle bezeliydi. A3 odasının zemininde de yuvarlak bir çerçevenin içinde bir Dionysos büstünün yer aldığı bir mozaik bulunmaktaydı. Bu odanın doğusunda uzanan peristil IVnin merkez bölümünde ise iki yanlarında bir yunusun sırtına binmiş Eros ve balık avlayan Pan fiğürlerinin bulunduğu Okeanos ile Thetys'i betimleyen bir mozaik yer almaktaydı.