Το φλοιοφάγο έντομο Pityogenes chalcographus (Coleoptera: Scolytinae) στο νοτιότατο άκρο της φυσικής εξάπλωσης της ερυθρελάτης (Picea abies) στην Ελλάδα Pityogenes chalcographus (Coleoptera, Scolytinae) at the southernmost borderline of Norway spruce (Picea abies) in Greece El En

Résumé El En

Το φλοιοφάγο έντομο Pityogenes chalcographus L. αποτελεί ένα από τα κύρια βλαπτικά έντομα της υποοικογένειας Scolytinae, που είναι ευρέως εξαπλωμένο στην Ευρώπη. Ο κύριος ξενιστής του εντόμου είναι η ερυθρελάτη (Picea abies) ενώ επίσης μπορεί να αναπτυχθεί επι- τυχώς σε αρκετά ακόμη είδη κωνοφόρων όπως το πεύκο (Pinus sp.), το έλατο (Abies alba), η λάρικα (Larix decidua) και η ψευδοτσούγκα (Pseudotsuga douglasii). Παρά το γεγονός ότι η φυσική εξάπλωση του εντόμου συμπίπτει με αυτή του κύριου ξενιστή του, το P. chalcographus δεν έχει καταγραφεί ούτε και παγιδευτεί στο δάσος ερυθρελάτης στην Ελατιά Δρά- μας, που αποτελεί το νοτιότερο άκρο της φυσικής, αυτόχθονης εξάπλωσης της ερυθρελάτης. Στα πλαίσια της έρευνας εγκαταστάθηκαν στο δάσος της Ελατιάς πέντε φερομονικές παγίδες, οι οποίες περιείχαν την προσελκυστική ουσία chalcogran. Ο συνολικός αριθμός των φλοιοφά- γων εντόμων που συγκεντρώθηκαν μετά το πέρας της περιόδου που οι παγίδες ήταν στο πεδίο, ανήλθε σε αρκετές χιλιάδες ατόμων. Η ερυθρελάτη που αναπτύσσεται στο φυσικό δάσος της Ελατιάς βρίσκεται σε οριακό περιβάλλον όσον αφορά τις συνθήκες ανάπτυξής της, γεγονός που επιτείνεται και από την κλιματική αλλαγή, η οποία γίνεται ακόμη πιο εμφανής σε τέτοια περιβάλλοντα. Η συνδυαστική δράση αυτών των δύο παραγόντων μπορεί να καταστήσει την ερυθρελάτη ιδιαίτερα ευάλωτη στην προσβολή του P. chalcographus, γεγονός που θα μπο- ρούσε εν δυνάμει να θέσει σε κίνδυνο και τα ενδημικά είδη πεύκου της Ελλάδας, καθώς το φλοιοφάγο αυτό έντομο έχει την δυνατότητα ανάπτυξης σε μια πλειάδα ξενιστών.

The six toothed bark beetle, Pityogenes chalcographus L. (Coleoptera: Scolytinae) is a widely distributed pest in Europe, infesting mainly Norway spruce (Picea abies) as well as other conifer species such as Pinus sp., Abies alba, Larix deciduas, L. sibirica and Pseudotsuga douglasii. Even though the distribution of this bark beetle coincides that of its main host tree, P. abies, the occurrence of P. chalcographus has never been recorded in the spruce forest of Elatia-Drama, Northern Greece, which is the southernmost area of the natural, autochthonous distribution of P. abies. In this study we installed five pheromone traps baited with chalcogran dispensers in the forest of Elatia. The total number of bark beetles attracted to these traps exceeded several thousands of individuals. Norway spruce trees growing in the natural forest of Elatia demonstrate low vigor, something that can be attributed to the marginal environmental conditions in concert with the effects of climate change. The combination of these factors inhibits the regular growth of spruce, rendering trees more susceptible to the attack of P. chalcographus.