Bioethics - Origins and Birth. Inaugural Lecture

Résumé El En

Βιοηθική είναι η μελέτη των ηθικών ζητημάτων που προκύπτουν από τισ εξελίξεις στη Βιολογία, την Ιατρική και το περιβάλλον μας. O παλαιότερος υποκλάδος της Βιοηθικής είναι η Ιατρική Ηθική, καθώς οι πρωιμότερες αναφορές στο θέμα υπάρχουν στα πρώτα γραπτά από την Αίγυπτο και τη Μεσοποταμία, κατά την 3η χιλιετία π.Χ. Επί 2.500 έτη, ο «Ιπποκρατικός Όρκος» αποτελούσε τον ακρογωνιαίο λίθο των κανόνων ηθικής. Με την έλευση του Χριστιανισμού, αυτοί οι πρώιμοι ηθικοί κανόνες επεκτάθηκαν και έγιναν αποδεκτοί σε όλο τον Δυτικό Κόσμο. Ωστόσο, ο ίδιος ο όρος Ιατρική Ηθική επινοήθηκε μόλισ το 1803 από τον Thomas Percival, για να περιγράψει τις υποχρεώσεις και τη αναμενόμενη συμπεριφορά των επαγγελματιών και των ιδρυμάτων του τομέα της υγείας. Δυστυχώς, οι μεταγενέστεροι κώδικες ηθικής δεν προέβλεπαν νομικές επιπτώσεις. Ως εκ τούτου, κατά τη δίκη της Νυρεμβέργης στους ναζιστές ιατρούς επεβλήθησαν ποινές μόνο για θανάτους ασθενών, ενώ όλες οι άλλες αποτρόπαιες πράξεις τους παρέμειναν ατιμώρητεσ. Είναι αξιοσημείωτο ότι καμία χώρα παγκοσμίως δεν είχε νομοθεσία για τη δίωξη των ιατρών που είχαν παραβιάσει τον όρκο τους. Μετέπειτα, ο Κώδικας της Νυρεμβέργης και η Διακήρυξη της Γενεύης προσέφεραν απλώς κατευθυντήριες γραμμές για τους ιατρούς. Καθώς ο ρυθμός διπλασιασμού των ιατρικών γνώσεων επιταχύνεται, από κάθε 50 έτη στη δεκαετία του 1950 σε κάθε 2 μήνεσ σήμερα, έχουν προκύψει νέα ηθικά διλήμματα που δεν μπορούν να επιλυθούν με βάση τις τρέχουσες συστάσεις. Η ανακάλυψη γονιδίων, η κλωνοποίηση, η γενετική χειραγώγηση, τα κριτήρια επιλογής για χρόνια αιμοκάθαρση και μεταμόσχευση, τα αντισυλληπτικά για τον έλεγχο των γεννήσεων, η άμβλωση, ο εγκεφαλικός θάνατος, η φυτική κατάσταση, το δικαίωμα στο θάνατο και η ευθανασία, μαζί με την εξωσωματική γονιμοποίηση, την παρένθετη μητρότητα, τις σεξουαλικές σχέσεις και πολλά άλλα ηθικά ζητήματα, έχουν καταστεί σημαντικές πηγές ανησυχίας που θα πρέπει να επανεξεταστούν στο μέλλον. Αυτό που θεωρείται αποδεκτό σε μια χώρα, μπορεί να εξακολουθεί να απαγορεύεται σε μια άλλη. Οι νομικοί κανονισμοί εφαρμόζονται συχνά χρόνια μετά την εμφάνιση των ηθικών προβλημάτων, ενώ στο μεσοδιάστημα πολλοί ιατροί έχουν βρεθεί φυλακισμένοι λόγω αυτής της χρονικής απόκλισης. Με την έλευση τησ Βιομηχανικής Επανάστασης, την ατομική βόμβα, την ανακάλυψη γονιδίων, τη γενετική χειραγώγηση και πολλέσ ακόμα εξελίξεις, η Γη έχει εισέλθει σε μια νέα γεωλογική εποχή, γνωστή ως «Ανθρωπόκαινος». Καθώς δεν μπορούμε να προβλέψουμε τι θα ακολουθήσει, είναι επιτακτική ανάγκη να μεταλαμπαδεύσουμε στους φοιτητές μας και στισ μελλοντικές γενιές, τις διαχρονικές ηθικές αρχές που έχουμε κληρονομήσει από τους προγόνους μας, προσαρμοσμένες στην εποχή μας. Οι αξίες αυτές περιλαμβάνουν την ασφάλεια των ασθενών, τον σεβασμό τησ αυτονομίας τους, την αποφυγή βλάβης και την προώθηση της ευημερίας, τη λεπτομερή ενημέρωση και τη συναίνεση κατόπιν ενημέρωσης, τον σεβασμό της εμπιστευτικότητας, την αμεροληψία προς όλους τους ασθενείς ανεξάρτητα από το φύλο, τη φυλή, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις τους, τη θεραπεία, την ανακούφιση από τον πόνο, τη δικαιοσύνη και ταυτόχρονα τον σεβασμό των δικαιωμάτων όλων των ανθρώπων, των ζώων και της φύσης. Αυτές οι αξίες πρέπει να αποτελούν πάντα προτεραιότητα, καθώς είναι αυτές που θα επιτρέψουν στους μαθητές και τους διαδόχους μας, στο νοσηλευτικό προσωπικό, τους θεολόγους, τους δικηγόρους, τους κοινωνιολόγους, τους ψυχολόγους, το διοικητικό προσωπικό και τις επιτροπές δεοντολογίας να βρουν κοινό έδαφοσ και να αποτρέψουν τις συγκρούσεις τους με ασθενείς, τις οικογένειές τους ή την κοινωνία. Η άσκηση αυτοελέγχου, η εποικοδομητική κριτική των αποφάσεών μας και ο ποιοτικός έλεγχός τους θα παραμείνουν καθήκον μας για πάντα.

Bioethics is the study of ethical issues emerging from advances in Biology, Medicine and our environment. The oldest sub-discipline of Bioethics is Medical Ethics. This can be traced back to the earliest writings in Egypt and Mesopotamia, in the 3rd millennium BCE. The “Hippocratic Oath” was the most important milestone dominating ethical rules for 2,500 years. With the advent of Christianity, these early ethical rules were expanded and accepted throughout the Western World. However, the term Medical Ethics itself was only coined in 1803 by Thomas Percival, outlining the obligations and conduct expected of healthcare practitioners and institutions. Regrettably, subsequent codes of ethics did not provide for any legal repercussions. As a result, during the Nuremberg Trial for Nazi physicians, only patient deaths were punishable, while all other heinous acts could not be punished. Remarkably, no country worldwide had legislation to prosecute physicians who had violated their oath. The Nuremberg Code and the Geneva Declaration, which followed offered again merely guidelines for physicians. With the rate of medical knowledge doubling at an accelerated pace from every 50 years in the 1950s to every 2 months today, new ethical dilemmas have emerged that cannot be resolved by the current recommendations. The discovery of genes, cloning, genetic manipulation, selection criteria for chronic haemodialysis and transplantation, contraceptives for birth control, abortion, brain death, vegetative state, the right to die and euthanasia, along with extracorporeal fertilisation, surrogate motherhood, sexual relations and numerous other ethical issues, have become significant concerns that will need to be reconsidered in the future. What is deemed acceptable in one country may still be prohibited in another. Legal regulations are often implemented years after the ethical problems have arisen, and many physicians have found themselves caught in the middle and incarcerated. With the advent of the Industrial Revolution, the atomic bomb, gene discovery, and manipulation, and many other developments, the Earth has entered a new geological epoch, known as the “Anthropocene”. As we are unable to foresee what lies ahead, it is imperative that we pass down to our students and future generations the timeless ethical principles that we have inherited from our forebears and adapted to our era. These values encompass the safety of patients, respect for their autonomy, avoidance of harm and promotion of well-being, detailed information and informed consent, respect of confidentiality, impartiality towards all patients irrespective of gender, race, religion or beliefs, treatment, pain relief, fairness, and concurrently, respect for the rights of all humans, animals, and nature. It is imperative that these values are always kept at the forefront of our minds. These will enable our students, successors, nursing staff, theologians, lawyers, sociologists, psychologists, administrative personnel, and ethical committees to find common ground and prevent conflicts with patients, their families, or society. The cultivation of self-control, constructive criticism of our decisions, and quality control shall remain our duty forever.