Μετάδοση μέσω του θαλασσινού νεροΰ των βακτηριδιακών νοσημάτων των ευρύαλων καλλιεργούμενων ψαριών της Μεσογείου. Στοιχεία επιδημιολογίας και παράγοντες κίνδυνου που αφορούν στη διασπορά και μετάδοση των αντίστοιχων παθογόνων Transmission through the water of the bacterial diseases of the euryaline fish cultured in the Mediterranean. Elements of epidemiology and risk factors which concern their spread and transmission of the respective pathogens El En

Résumé El En

Η εντατική ιχθυοκαλλιέργεια που εφαρμόζεται στη Μεσόγειο προϋποθέτει τη διαβίωση των ψαριών σε ένα περιβάλλον όπου, πολλές φορές, επικρατούν συνθήκες καταπόνησης και υψηλές ιχθυοπυκνότητες, κάτι που διευκολύνει τη μετάδοσηκαι διασπορά των παθογόνων βακτηριδίων μέσα στους εκτρεφόμενους ιχθυοπληθυσμούς. Ένα από τα σημαντικότερα μέσα μετάδοσης των βακτηριδιακών νοσημάτων των ευρύαλων ψαριών που καλλιεργούνται στη Μεσόγειο είναι το θαλασσινό νερό. Τα παθογόνα βακτηρίδια, που κυρίως προσβάλουν τα μεσογειακά ευρύαλα καλλιεργούμενα είδη ψαριών, είναι τα: Listonella anguillarum, Photobacterìum damselaesubsppiscicidaTenacibaculummarìtimum, Piscirìkettsiasalmonis, Pseudomonasanguilliseptica καθώς και διάφορα είδη του γένους Vibrio, διάφοροι στρεπτόκοκοι και λακτόκοκοι και είδη του γένους Mycobacterìum. Στο φυσικό περιβάλλον τα βακτηρίδια, τα οποία συνήθως αποβάλλονται από μολυσμένα ψάρια, αφού επιβιώσουν για κάποιο χρονικόδιάστημα στην υδάτινη στήλη και στον πυθμένα της θάλασσας μπορούν στη συνέχεια, όταν συντρέχουν οι κατάλληλες συνθήκες, να μολύνουν άλλα, καλλιεργούμενα ή άγρια, ευπαθή ψάρια. Η παρούσα ανασκόπηση παρουσιάζει τις δημοσιευμένες πληροφορίες σχετικά με την ικανότητα των διαφόρων παθογόνων, για τα ευρύαλα ψάρια, βακτηριδίων να διασπείρονται με το νερό. Οι περισσότερες δημοσιευμένες πληροφορίες, που αφορούν στα βακτηριδιακά νοσήματα των Μεσογειακών καλλιεργούμενων ευρύαλων ψαριών αφορούν τα χαρακτηριστικά, στην ανθεκτικότητα και στους τρόπους μετάδοσης των αντίστοιχων βακτηριδίων, όπως προκύπτουν από πειραματικές μελέτες. Οι πληροφορίες αυτές είναι πολύ σημαντικές για το σχεδιασμό και εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης και αντιμετώπισης των αντίστοιχων νοσημάτων, ωστόσο τα προγράμματα αυτά πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και επιδημιολογικές πληροφορίες σχετικά με παράγοντες κίνδυνου που μπορεί να επηρεάζουν την εμφάνιση και τη σοβαρότητα των νοσημάτων. Η διερεύνηση παραγόντων κίνδυνου, μέσω αναλυτικών επιδημιολογικών μελετών, επικεντρώνεται σε χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τον παθογόνο μικροοργανισμό, τον ξενιστή και το περιβάλλον τα οποία μπορεί να αφορούν και να μετρούνται στο επίπεδο της εκτροφής ή σε οποιοδήποτε άλλο επίπεδο οργάνωσης του πληθυσμού. Ιδιαίτερη χρησιμότητα στις περιπτώσεις αυτές έχει ο προσδιορισμός πρακτικών διαχείρισης που μπορεί να συνδέονται με αυξημένη η μειωμένη νοσηρότητα ή θνησιμότητα (συνολική ή εξαιτίας κάποιου συγκεκριμένου νοσήματος). Στην παρούσα μελέτη γίνεται αναφορά σε αναλυτικές επιδημιολογικές μελέτες στις οποίες έχουν διερευνηθεί παράγοντες κίνδυνου που μπορεί να επηρεάζουν τη μετάδοση διαφόρων παθογόνων παραγόντων των ψαριών, καθώς και την εμφάνιση και τη σοβαρότητα των αντίστοιχων νοσημάτων. Αν και οι παραπάνω μελέτες αναφέρονται σε περιβάλλοντα εκτός Μεσογείου, ωστόσο παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, επειδή αφορούν λοιμογόνους παράγοντες που μεταδίδονται με το νερό σε συνθήκες και περιβάλλοντα εκτροφής παρόμοιες με αυτές που επικρατούν στη θαλάσσια ιχθυοκαλλιέργεια της Μεσογείου. Η προσέγγιση της πρόληψης των βακτηριδιακών νοσημάτων μέσω διαχείρισης των πληθυσμών και του περιβάλλοντος τους έχει ιδιαίτερη σημασία στην εντατική εκτροφή των ευρύαλων θαλάσσιων ψαριών, αφού οι μέθοδοι που εφαρμόζονται σήμερα για τη μείωση της συγκέντρωσης των παθογόνων βακτηριδίων στο νερό έχουν περιορισμένη εφαρμογή και αποτελεσματικότητα σε τέτοια συστήματα. Σε επίπεδο εκτροφής και κυρίως στις χερσαίες εγκαταστάσεις, εφαρμόζονται 3 μέθοδοι μείωσης της συγκέντρωσης των παθογόνων βακτηριδίων στο εισερχόμενο θαλασσινό νερό, ο οζονισμός, η χρήση ακτινοβολίας UV, και η αλλαγή της σύνθεσης της χλωρίδας του νερού με τη χρήση διαφόρων μη παθογόνων μικροοργανισμών που δρουν ανταγωνιστικά σε σχέση με τα παθογόνα βακτηρίδια. Οι δύο πρώτες μέθοδοι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές στα ανοιχτά συστήματα εκτροφής, όπου το χρησιμοποιούμενο νερό δεν επανέρχεται στην εκτροφή, αλλά όχι τόσο στα κλειστά συστήματα, όπου κυρίως λόγω της επαναχρησιμοποίησης του νερού έχουμε μολύνσεις των ψαριών από τα λίγα βακτηρίδια που επιβιώνουν της επεξεργασίας. Η μεταβολή της μικροβιακής χλωρίδας του εισερχόμενου νερού, μέσω ανταγωνισμού, βρίσκει εφαρμογή στην εκτροφή γόνου στους ιχθυογεννητικούς σταθμούς, αλλά όχι στο στάδιο της πάχυνσης σε κλωβούς.

Intensive fish culture practiced in the Mediterranean requires fish to live under stressful conditions and high fish densities, something that facilitates transmission and spread of bacterial pathogens within cultured fish populations. One of the most important means of transmission of bacterial diseases of the euryaline fish that are cultured in the Mediterranean is the seawater. The main pathogenic bacteria that infect the euryaline fish species that are cultured in the Mediterranean are: Listonella anguillarum, Photobacterìum damselae subsp piscicida Tenacibaculum marìtimum, Piscirikettsia salmonis, Pseudomonas anguilliseptica as well as various species of the genus Vibrìo, various species of the genera Streptococcus and Lactococcus, and species of the genus Mycobacterium. In the natural environment the bacteria, which are usually shed by infected fish, after surviving for some time in the water column and the bottom of the sea can, under appropriate conditions, infect other, cultured or wild susceptible fish. This review presents the published information that concerns the ability of the various bacterial pathogens of the euryaline fish to spread via water. Most of the published information concerning the bacterial diseases of the Mediterranean cultured euryaline fish deal with the characteristics, resistance and means of transmission of the respective bacteria, as determined in experimental studies. This information is very important for the design and application of prevention and control programs for the respective diseases, however, these programs must also consider epidemiological information concerning risk factors that may affect the onset and severity of the diseases. The investigation of risk factors, in analytical epidemiological studies, focuses on characteristics that relate to the pathogen, the host and the environment, which can concern and be measured at the farm level or at any other level of organization of the population. Especially useful in these cases is the determination of management practices which can be related to increased or decreased morbidity or mortality (total or due to specific diseases). In the current study, reference is made to analytical epidemiological studies in which risk factors that may affect the transmission of several fish pathogens, as well as the occurrence and severity of the respective diseases, have been investigated. Although these studies refer to environments outside the Mediterranean, however, they are particularly interesting because they concern infectious agents that are transmitted by water in conditions and culture environments similar to those of the Mediterranean seawater aquaculture. The approach of prevention of bacterial diseases through management of the populations and their environment is particularly important in the intensive culture of euryaline fish, since the methods that are used, today, for the reduction of the concentration of bacterial pathogens in the water have limited application and effectiveness in such systems. At the farm level, and especially in land-based facilities, three methods are used to decrease the concentration of pathogenic bacteria in the incoming sea water: ozonation, UV radiation and manipulation of the microbial flora of the water using non pathogenic microorganisms, which act antagonistically to the pathogenic bacteria. The first two methods are especially effective in flow-through systems, where water is not recirculated but not so much in closed systems where because the water is re-used fish are infected by the few bacteria that survive the treatment. The alteration of the microbial flora of the incoming water, through antagonism, can be applied in hatcheries during the initial stages of fish culture, but not at the grow out stage in the cages.